Home Kenniscentrum Zo red je iemand uit een gletsjerspleet

Zo red je iemand uit een gletsjerspleet

Op gletsjers loop je altijd met meerdere mensen aan een touw omdat je in gletsjerspleten kunt vallen. Door aan touw te gaan kun je zo'n val breken. In dit artikel lees, en zie je, wat je moet doen als iemand in een gletsjerspleet valt.

Mocht iemand van je touwgroep in een gletsjerspleet vallen, dan is die val houden het eerste en belangrijkste wat je moet doen. Pas de lengte van je touw om deze reden aan, aan je touwgroep. Als je de val hebt gehouden maak je een zekeringspunt in de sneeuw of firn en voer je een gletsjerspleetredding uit.

touwlengte op de gletsjer Voorkom meesleurongevallen

Bouw van een sneeuwanker (Dode Man)

In onderstaande video laat berggids Martijn Schell zien hoe je, na het houden van de val, een zekerpunt in sneeuw maakt. Dit Sneeuwanker heet ook wel een "dode man".

Om een sneeuwanker te bouwen, graaf je eerst een sleuf voor de pickel en een smallere gleuf voor de bandlus. Bevestig vervolgens een lange bandlus met een ankersteek ongeveer om het midden van de pickel (een paar cm naar de kop toe). Vul beide sleuven op met sneeuw en stamp ook rondom stevig aan.

Als de gletsjer aper is, dus als er geen verse laag sneeuw op ligt, dan kun je met een ijsboor een zekerpunt maken in de harde firnlaag van de gletsjer. Schraap met de schoffel van je pickel de bovenste firnlaag weg zodat je een solide basis voor je ijsboor hebt. Bij sterke zoninstraling kun je het firnschraapsel op je ijsboor terugleggen zodat deze minder snel uitsmelt.

Als je het zekerpunt hebt gemaakt kun je de spanning van je eigen touw halen. Je doet dit voorzichtig om te checken of je sneeuwanker of ijsboor goed stevig blijft zitten; blijf hier alert op tijdens de hele spletenredding. De eventuele derde persoon in je touwgroep kan naar je toe komen om te assisteren bij de spleetredding.

Een spleetredding is hard werken!

Seilrolle en mannschaftzug

Gezamenlijk het slachtoffer omhoog trekken is de efficiëntste techniek om iemand uit een gletsjerspleet te redden. Dat noem je een mannschaftzug, een soort trektreintje. Daarnaast kun je, als je voorganger in een gletsjerspleet valt, de seilrolle gebruiken na het bouwen van je anker.

De seilrolle stap voor stap

Als het sneeuwanker houdt, kan de derde persoon erop gaan staan
Knoop een prusik aan het resttouw. Bevestig deze prusik aan je gordel als zelfzekering
Maak jezelf los van het hoofdtouw
Loop, met de zelfzekering strak achter je, naar de rand en zoek contact met het slachtoffer. Geef duidelijke instructies
De derde persoon maakt een zelfzekering aan het sneeuwanker en bindt zich uit
Laat een schroefkarabiner naar het slachtoffer zakken
Met een andere prusik of bandlus (geel) wordt een terugloopzekering gemaakt (onderarmlengte) die met een tibloc of prusikknoop aan het touw zit dat naar het slachtoffer gaat
Leg eventueel een pickel of rugzak (vastzetten) onder de touwen om insnijden in de spletenrand te voorkomen
Zet je schrap, trek het resttouw omhoog en schuif tegelijk de tibloc/prusik naar voren. De derde persoon helpt trekken
Het slachtoffer kan zelf meetrekken aan het touw waarin hij/zij ingebonden is
Zodra je het slachtoffer bij de gordel kunt pakken, trek je hem met een ruk ‘op het droge’

Meer informatie over de seilrolle vind je in de NKBV brochure Basis Alpiene Touwtechnieken

brochure alpiene touwtechnieken

De Zwitserse Flashenzug

Wanneer je met weinig resttouw over een gletsjer loopt en iemand valt in een gletsjerspleet, dan is het soms niet mogelijk om een seilrolle te bouwen. In dat geval maak je gebruik van een Zwitserse Flashenzug, een techniek voor de meer gevorderde alpinisten, waarmee je het slachtoffer omhoog takelt. In onderstaande video legt Martijn uit hoe je met een Zwitserse flashenzug je touwgenoot weer op de gletsjer krijgt.

Meer leren

Wil je meer weten over alpiene technieken? Bekijk al onze tips en video's en volg om alles goed aan te leren een alpiene cursus bij Bergsportreizen, de reisorganisatie van de NKBV.

meer technieken alpiene cursus

Laatste revisie 24/06/2025, tln.