Tot niet al te lang geleden was het een veelvoorkomende ongevalsoorzaak dat complete touwgroepen, die ongezekerd over steile (sneeuw)flanken of graten gingen, ten val kwamen. Vaak met fatale gevolgen voor alle leden van de touwgroep. Bergsporters anno nu zijn zich over het algemeen goed bewust van het gevaar van deze zogenaamde 'meesleurongevallen' en kiezen er minder vaak voor om gelijktijdig aan het touw te gaan in valgevaarlijk terrein. Desondanks is er nog iedere zomer sprake van een aantal zware meesleurongevallen waarbij meerdere doden te betreuren vallen.

Meesleurongevallen

Met meesleurongevallen worden alle ongevallen bedoeld waarbij een complete touwgroep ten val komt, terwijl zij zich zonder vaste zekerpunten in steil terrein bevinden. Meestal is het terrein een steile sneeuwflank of sneeuwgraat. De start van een ongeval begint vaak met het stuikelen of uitglijden van één van de deelnemers van de touwgroep, waarna de vallende persoon de overige leden van de touwgroep met zich mee trekt. Het zijn situaties waarbij het touw niet voor veiligheid zorgt maar juist voor een onveilige situatie. Hoe kan dit gebeuren?

Dat het gelijktijdig ongezekerd aan het touw gaan in steil en valgevaarlijk terrein niet veilig is, is vaak voor iemand die niet bekend is met de bergsport intuïtief duidelijk. Samen aan een touw boven een afgrond - zonder dat het touw ergens aan vast zit - voelt nu eenmaal niet goed. Toch lieten en laten sommige bergsporters zich juist door het touw op het verkeerde been zetten. Gelijktijdig aan het touw gaan is immers dé manier om over besneeuwde gletsjers voort te bewegen en om je voor een val op een graat te behoeden. Maar als het terrein opsteilt dan komt op een zeker punt het moment dat het touw geen veiligheid meer biedt, maar juist voor gevaar gaat zorgen.

Vastzitten aan een touw zonder te zekeren aan vaste punten geeft op graten en bergwanden wellicht een veilig gevoel, maar biedt in werkelijkheid slechts schijnveiligheid. Vrijwel direct nadat één persoon van de touwgroep in dergelijk terrein gevallen is, zal zijn snelheid en valenergie zo groot zijn dat de andere tochtgenoten aan het touw onherroepelijk mee worden gesleurd. En al lukt het daarna één of meerdere personen van de touwgroep om af te remmen en te stoppen, als er nog andere mensen van de groep in beweging zijn dan zullen ze de gestopte persoon/personen weer van hun voeten trekken. Na slechts enkele seconden is de snelheid waarmee de hele touwgroep valt enorm hoog, en is de chaos van in elkaar gedraaid touw en personen dusdanig dat niemand meer in staat is om helder en berekenend te handelen. De touwgroep is dan overgeleverd aan de zwaartekracht.

De Becca di Monciair. In 2017 verongelukten twee Nederlanders en hun berggids op ongeveer 3200 meter hoogte, waarschijnlijk door een meesleurongeval. Bron Wikipedia, Paweł Kuźnia.

Professionals

Professionals zoals berggidsen gaan vaak ook gelijktijdig met hun klant in relatief steil en valgevaarlijk terrein aan het touw. Laat je daar echter niet door op het verleerde been zetten. Berggidsen doen dit namelijk op een andere wijze dan de meeste 'bergtoeristen' én bovendien met minder mensen aan het touw. Berggidsen hebben in hun opleiding hier specifiek op getraind. Berggidsen zijn natuurlijk net als 'amateurs' niet immuun voor de natuurwetten. Ook bij hen zal een val van een touwgenoot die niet direct geremd kan worden kunnen leiden tot het ongecontroleerd naar beneden storten van de hele touwgroep. Zo zijn beroemde Zwitserse berggidsen als Norbert Joos en Erhardt Loretan bij een meesleurongeval om het leven gekomen. Toch is de wijze waarop berggidsen aan het zogenaamde 'kort touw' voor hen en hun klant vaak de beste manier om zich voort te bewegen.

Touwgebruik