Hoog in de bergen ben je meestal aangewezen op berghutten als slaapplaats. Het verblijf is er anders dan in een hotel.
De meeste berghutten zijn anno nu nog altijd eenvoudige onderkomens, al is er een verandering gaande naar steeds comfortabelere hutten. Denk niet meteen aan een buitentoilet met gat richting het dal, mottige matrassen en paardenharen dekens op een gezamenlijke slaapruimte. Daar namen we in de jaren ’90 al afscheid van. Maar het is ook niet zo dat je na een dag wandelen op de bank ploft voor een avondje ‘The Voice of Holland’. In de hut voert gezelligheid en vakantiegevoel de boventoon, maar leven in een berghut vraagt wel enig aanpassingsvermogen. We leggen je uit hoe je (over)leeft in een berghut.
In hutten komen veel verschillende bergsporters na een lange dag bij elkaar. Lekker bijkomen of spelletjes doen in de gezamenlijke ruimte en daarna genieten van een voedzame maaltijd. Net als thuis zijn er in berghutten een aantal regels en gebruiken die het samenleven met die anderen wat structureren. Zo wijst de beheerder van de hut je een slaapplaats toe. Vaak kom je op een Lager te liggen, een slaapzaal met een rij smalle matrassen of stapelbedden naast elkaar. De beperkte ruimtes zijn erop ingericht om zo veel mogelijk mensen onderdak te verlenen. Neem dus vooral een paar oordopjes mee tegen het gesnurk van je buurman/vrouw. Voor wie graag wat meer privacy wil, bieden hutten steeds vaker de mogelijkheid om op 2- of 4-persoonskamers te slapen. Daar betaal je dan ook wat meer voor. Hoe eerder je reserveert, hoe groter de kans dat je op een rustigere plek kunt slapen. Dekens en kussens zijn altijd aanwezig. De dekens vouw je ’s ochtends op. Zo help je mee om de slaapvertrekken leefbaar te houden. Omdat de dekens niet na elke gebruiker in de wasmachine gaan, is een lakenzak vaak verplicht.
De meeste hutten hebben zonnepanelen of een generator voor de elektriciteit. Omdat men zuinig is met deze energie, gaat het licht pas laat aan en uiterlijk om 22.00 uur uit. Vanaf die tijd is het Hüttenruhe. ’s Nachts is er vaak geen licht, dus is het handig een hoofd- of zaklamp mee te nemen. Reken op eenvoudige sanitaire voorzieningen: koud water, meestal een eenvoudig toilet en geen douches.
Mooi hoor, stevige bergschoenen met goed profiel eronder, maar je neemt er de halve berg onder mee. Soms mag je de algemene ruimtes nog wel in met je bergschoenen aan, maar het betreden van de slaapruimtes met bergschoenen is not done. In speciale ruimtes wissel je je bergschoenen vol sneeuw, modder en kiezels in voor een paar huttensloffen. In Zwitserse en Franse hutten liggen sloffen die iedereen mag gebruiken, in andere hutten moet je ze zelf meenemen. Ook ijzerwaren als stokken, pickels en stijgijzers laat je achter, zodat je het interieur van de hut niet beschadigt en er niemand op een pickel gaat staan.
Hoewel je in de meeste berghutten geen culinaire hoogstandjes moet verwachten, wordt het eten in de hut steeds beter. Met dieetwensen als vegetarische maaltijden wordt doorgaans rekening gehouden als je deze bijtijds doorgeeft. Houd er wel rekening mee dat je in hooggelegen hutten die lastig bereikbaar zijn, minder tot geen keuze hebt in wat je eet. Voedingsmiddelen worden dan per helikopter gebracht. Vaak is er alleen de daghap en als je niet van spaghetti met tomatensaus houdt, heb je pech. In lagergelegen hutten is dat heel anders. Daar kun je soms net zo goed eten als in een restaurant.
In de hutten zijn over het algemeen ook snacks en zoetigheid verkrijgbaar, maar het is ook toegestaan om je eigen eten mee te nemen. Denk bijvoorbeeld aan ontbijt, tussendoortjes, oploskoffie, theezakjes en soep. Je kunt in veel hutten tegen een kleine vergoeding warm water bestellen om zelf dranken te bereiden. Dat scheelt weer in de kosten. Ruim zelf de tafels af als je gegeten hebt, dan help je de hutten betaalbaar te houden.
Als je niet duidelijk anders aangeeft, gaat men er van uit dat je overnacht op basis van halfpension: avondeten, overnachting en ontbijt.
De gemeentelijke vuilnisdienst komt niet langs berghutten. Daarom is afval voor een hut lastig. Het wordt vaak met de bevoorradingshelikopter mee teruggenomen naar het dal. Niet alles kan met de helikopter mee. Dus om het afval in de berghut en op de berg tot een minimum te beperken, neem je je eigen afval mee terug naar het dal.
Wie als NKBV-lid in een berghut wil overnachten, kan tot 50% korting krijgen. Deze korting geldt in hutten die eigendom zijn van een Alpenvereniging zoals:
Er zijn ook enkele hutten in privébezit. Daar geldt de NKBV-korting niet. Globaal geldt de stelregel, hoe verder van het dal en hoe hoger, hoe eerder het om een hut van een Alpenvereniging gaat.
Of je nu in een privéhut overnacht of in één die is aangesloten bij een Alpenvereniging, reserveren in het hoogseizoen is absoluut noodzakelijk. Ook in minder drukke tijden vinden huttenwaarden het fijn dat je vooraf reserveert. Zeker als je met een grote groep bent, is het goed om ruim van tevoren te laten weten dat je komt. Meld een kleine groep uiterlijk een dag van te voren aan; in het weekend is een paar dagen raadzaam. Kom je onverhoopt toch niet naar de gereserveerde hut, meld je dan af. Zo kan het huttenpersoneel rekening houden met het aantal gasten bij het voorbereiden van het avondeten en de indeling van de slaapplaatsen.
Mocht je toch geen gebruik maken van je reservering, bel dan altijd zo snel mogelijk af. Dan blijft de huttenwaard tenminste niet met teveel eten en onbeslapen plaatsen zitten terwijl hij anderen heeft afgezegd. Ga maar na hoe leuk je het zelf vindt als je met vier dampende borden eten op tafel zit te wachten op je gasten die per ongeluk zijn vergeten te vertellen dat ze andere plannen hadden voor de avond. Dat wil je niet. Daarom is het bijvoorbeeld bij Zwitserse hutten gebruikelijk om tot 100% van de gereserveerde dienstverlening in rekening te brengen als je pas na 18:00 uur (of helemaal niet) annuleert.
Bovenstaande richtlijnen zijn een algemene opsomming van wat in een berghut normaal is. Natuurlijk heeft elke hut zo zijn eigen regels en gebruiken, maar een beetje rekening houden met elkaar is eigenlijk overal gewenst. Maak jij in de berghutten tijdens je vakantie grappige, gezellige, opmerkelijke taferelen mee? Deel je ervaringen dan met ons via #huttenleven.