Vinger- en handblessures voorkomen

Sportklimmen kan een zware belasting zijn voor de vingers. Naast het ringband/pulleyletsel, zijn er een aantal andere bekende blessures van de vingers en pezen van de hand. Als klimmer hoop je er geen last van te krijgen en gelukkig zijn er oefeningen die je kunt doen om pees- en spierblessures aan je vingers en handen te voorkomen. Bijvoorbeeld aan een campusboard. Probeer regelmatig stabiliteitstraining, hangtraining en specifieke krachtoefeningen te doen om treksterkte van pezen, en belastbaarheid van spieren in de hand te vergroten. Doe dit wel onder begeleiding, want campustraining is behoorlijk blessuregevoelige. Zoek een deskundige trainers/fysiotherapeut om je te helpen bij een effectieve veilige training. Ben je jonger dan 18? Dan moet je nog even wachten met campusboard training. Het risico op groeischijfbreuken is dan te groot.

Train als je je fit voelt

Probeer alleen maximaal te trainen als je je echt fit voelt. Niet helemaal lekker, bijvoorbeeld na een griepje of een paar slechte nachten? Doe dan wat rustiger aan. Je lijf moet dan al harder werken en is daardoor gevoeliger voor blessures. Wissel daarnaast een korte periode van veel trainen af met relatief meer rust. Dat is effectiever dan constant maximaal trainen en voorkomt blessures.

Toch een vervelende blessure opgelopen aan de pezen of spieren van je hand of vingers? We zetten de klachten en algemene behandeladviezen van de meest voorkomende blessures op een rij:

• Klimvinger of insertie tendinitis van de oppervlakkige buigpees van de vinger
• Peesschede irritatie van de (Tendovaginitis) buigpezen
• Peesganglion
• Spierscheur in de hand
• Klimblessure of andere kwaal?

Klimvinger of insertie tendinitis van de oppervlakkige buigpees van de vinger

De klachten
Er is drukpijn en zwelling aan de binnenkant van het middelste kootje van de vinger, net voorbij het middelste gewrichtje van de vinger, en soms ook aan de zijkant. De pijn is het meest aanwezig bij het gebruik van arque/crimping techniek. De blessure komt het meest voor bij de middel- en ring vinger, omdat dit de sterkste vingers zijn.

Wat is het?
Een klimvinger is een irritatie van de aanhechting van de oppervlakkige buigpees (flexor digitorum superficiales). Dit is de meest voorkomende overbelasting blessure.

Diagnose
De diagnose wordt vaak met lichamelijk onderzoek gesteld.

Behandeling
Deze blessure zal meestal genezen met rust (1-2 weken) en tijdelijk verlagen van het klimniveau. Het belangrijkste is het tijdelijk vermijden van de ‘crimping’ of ‘arque’ techniek en greepjes. Eventueel kan tape helpen, en bij ernstige klachten wordt soms gekozen voor een (kortdurende) rustspalk of buddytape.

Advies specifiek voor klimmers
Zoek een sportklimfysiotherapeut met ervaring met handtherapie, en vraag om tape en trainingsadvies. Kinderen met acuut vingerletsel (12-18 jaar) hebben vaak heel andere letsels, een snel oordeel van een deskundig iemand is erg belangrijk in dit geval. Zie het hoofdstuk over kinderen.

Peesschede irritatie van de (Tendovaginitis) buigpezen

De klachten
Pijn over het verloop van een langer stuk van de pees aan de binnenzijde van de vinger/hand. De pijn is bij alle soorten grepen en klimtechniek aanwezig, maar wordt het meest uitgelokt door krachtige ‘crimp’ bewegingen als vinger pull-ups. Soms is de vinger rood en gezwollen, en er kan een verdikking op de pees gevoeld worden.

Wat is het?
De pijn kan veroorzaakt worden door een irritatie van de peesschede veroorzaakt door overbelasting.

Diagnose
De diagnose wordt vaak met lichamelijk onderzoek gesteld, indien nodig kan met een echo andere blessures uitgesloten worden, en naar de hoeveelheid vocht rond de pees gekeken worden.

Behandeling
Een irritatie van de peesschede kan hardnekkig zijn en als het lang duurt kan het de belastbaarheid van de pees verminderen. Meestal wordt eerst geprobeerd met een specifieke H-tape de druk te verminderen, als dat niet werkt of de klachten ernstig zijn, kan er ook gekozen worden voor een rustspalkje. Als de klachten langer dan 6 weken bestaan wordt een injectie met ontstekingsremmers overwogen. Deze ontstekingsremmers (corticosteroiden) hebben als bijwerking dat ze de eerste 2 weken de pees verzwakken. Daarom is het belangrijk de eerste 10-14 dagen na een dergelijke injectie rust te houden. Daarna wordt er opnieuw met H-tape getraind. Als de klachten na 6 weken niet sterk verbeterd zijn, kan een tweede injectie worden overwogen.

Advies specifiek voor klimmers
Bij deze blessure is het relevant om contact te zoeken met een sportklimfysiotherapeut of handentherapeut, lang rondlopen met onvoldoende behandeling kan resulteren in langdurige klachten en vermindering van het klimniveau. Kinderen met acuut vingerletsel (12-18 jaar) hebben vaak heel andere letsels, een snel oordeel van een deskundig iemand is erg belangrijk in dit geval. Zie het hoofdstuk over kinderen.

Wat is het?
Een ganglion is een met vocht gevulde uitstulping van de pees of een gewricht. Diagnose: De diagnose wordt vaak met lichamelijk onderzoek gesteld, indien nodig kan met een echo gekeken worden

Behandeling
Een ganglion is onschuldig maar kan wel pijnlijk zijn. Soms gaat het ganglion vanzelf stuk tijdens het klimmen. Hierna kan er tijdelijk nog wat lokale pijn zijn. Als het ganglion hinderlijk is kan het leeggezogen worden, waarna een injectie wordt gegeven om te voorkomen dat hij terug komt. Mocht het ganglion vaak terugkomen kan er gekozen worden voor het operatief verwijderen van het ganglion. Dit is echter vaak niet nodig, en garandeert ook niet dat hij niet terug komt.

Advies specifiek voor klimmers
Als het erg hinderlijk is, maak dan een afspraak met de huisarts om een verder beleid te bespreken.

Spierscheur in de hand

De klachten
Over het algemeen ontstaat deze blessure tijdens het klimmen met een vinger in een fingerpocket, of wanneer een greep met 4 vingers wordt belast en de pink er af schiet. Je hoort een knappend geluid waarna acuut pijn in de hand ontstaat en de greep niet meer gefixeerd kan worden. Als je de vinger belast in een 1-fingerpocket geeft dit pijn in de handpalm. Gebruik van een 2-vingergat of een kleine greep waarbij alle vingers in dezelfde positie zijn geeft geen klachten. Meestal is er drukpijn in de handpalm tussen de middelvinger en ringvinger. De blessure komt meest voor in de middel en ringvinger.

Wat is het
Een scheur in de kleine spiertjes van de hand (tussen de middenhandsbeentjes). Deze blessure ontstaat als je aan 1 vinger hangt, en als je andere vingers gebogen fixeert. Je spreidt hiermee namelijk de pezen van de diepe buigpees van je middel en ringvinger, waarmee je een handspiertje (mm lumbricalis) kan scheuren.

Diagnose
Onderzoek van de hand zal voldoende zijn om vast te stellen wat het probleem is. Kenmerkend is dat de belasting met 1 vinger pijnlijk is en met 2 vingers niet.

Behandeling
Geadviseerd wordt 5-10 dagen rust te houden om de spier te laten genezen. Daarna kan de klimtraining weer hervat worden op geleide van de pijn, waarbij tijdelijk knijpgrepen, fingerpockets en modules vermeden moeten worden, en vooral statisch geklommen moet worden. Hierbij kunnen eventueel de middelvinger en ringvinger met tape aan elkaar worden getaped (buddytape). De herstelperiode is 6 tot 12 weken.

Advies specifiek voor klimmers
Zoek een sportklimfysiotherapeut met ervaring met handtherapie, en vraag om tape en trainingsadvies.

Klimblessure of andere kwaal?

Bovenstaande blessures zijn specifiek blessures die ontstaan dóór klimmen. Er zijn ook andere mogelijke oorzaken van pijnklachten aan de hand als gevolg van een klimgerelateerd ongelukje. Een belangrijke andere oorzaak is een infectie van een vinger, bijvoorbeeld na het buiten klimmen. Als je een acuut ontstane rode gezwollen vinger hebt, meestal na een wondje, waarbij de roodheid zich binnen uren of dagen uitbreid, ga dan direct naar de huisarts: ontstekingen in de vinger of de hand kunnen, als ze niet vroegtijdig behandeld worden, ernstige gevolgen hebben voor de functie van de hand.

In dit artikel maken we voor zover dat mogelijk is onderscheid tussen wetenschappelijk bewezen behandelmethoden en niet-bewezen methoden. Deze informatie is ook bedoeld voor (para)medici om kennis op te doen over sportspecifieke blessures en behandelmethoden. Neem voor persoonlijk advies, neem contact op met een van de fysiotherapeuten.