© Bart Pawlik

Dat contrast is kenmerkend aan de Main Beskid Trail. Je loopt door prachtige dorpjes met houten huizen waar het lijkt alsof de tijd stil heeft gestaan; tegelijkertijd heeft Polen de afgelopen decennia een enorme vlucht genomen op buitengewoon veel gebieden. Daardoor is het toegankelijker en aantrekkelijker voor mensen die Polen nooit overwogen hebben. Op de Main Beskid Trail kom je niet hoger dan 1725 meter, maar de uitzichten zijn indrukwekkend en de hoogtemeters liegen er ook niet om. De hoogte van dit gebergte is daarmee overigens zo hoog als het middelste deel van de Alpen. Het deelt dan ook een gemeenschappelijk uiterlijk, klimaat en flora, maar de rust, fauna en oerbossen zijn hier van een andere orde. En dat zonder dat je écht ver van de bewoonde wereld bent. Het lijkt onvoorstelbaar dat elk deel van de 500 kilometer-lange tocht je kan blijven boeien, maar deze trail in Polen lukt dat moeiteloos.

Tekst: Shanna Bussink. Foto's: Bart Pawlik

De cijfers:

• Afstand: +/- 500 kilometer
• Etappes: 21 - 28
• Duur: 20 - 30 dagen
• Start- en eindpunt: Ustroń - Wołosate
• Stijgen: 21994 meter
• Dalen: 21633 meter

© Bart Pawlik

Wildernis

In Ustroń, het startpunt van mijn langeafstandswandeling door Polen, ga ik eerst langs bij het tourist center. Hier kan ik lokale kaarten kopen en een stempelkaart krijgen voor de trail. Zo blij als een kind met een trekkerspas om stempels te sparen, start ik mijn solo avontuur door Poolse wildernis. De stempels vind ik in hutten, maar ook in torens en op iconische plaatsen. Ze zijn prachtig vormgegeven en bijzonder gedetailleerd uit houtwerk gesneden. Met een warme nazomer-zon op mijn gezicht steek ik de brug over en loop het dorpje uit, direct de bossen in. De eerste fikse klim begint. Lang en indrukwekkend steil. De toon is gezet, denk ik goedmoedig. Het is pittig, maar niet ondraaglijk.

Nog voor de eerste 5 kilometer heb ik al mijn eerste indrukwekkende vergezicht te pakken. De eerste van velen, zal blijken. Tijdens een plaspauze hoor ik aan het breken van takken een groot dier in de bosjes vlakbij. Ik wacht hoopvol af of het tevoorschijn komt. Per ongeluk maak ik geluid en de stilte valt. Teleurgesteld pak ik mijn rugzak weer op. Ik hoop een beer te mogen zien de komende weken. Hoewel er in de Karpaten - het berggebied waar ik doorheen loop - veel wilde dieren zoals beren en lynxen leven, is de kans op een ontmoeting klein. Daarvoor zijn er net te veel wandelaars op het pad en ze houden niet zo van mensen. Maar we delen voor nu het leefgebied en daarom word ik door borden langs het pad zo nu en dan herinnerd aan hun habitat.

© Bart Pawlik

Poolse gouden nazomer

Ik wandel in de maand september. De klassieke Poolse gouden nazomer, Polski złoty wrzesień, doet zijn naam eer aan. De meeste dagen loop ik in warm zonnig weer. Ik heb enkele regendagen, maar die benadrukken de mystiek van de oerbossen alleen maar nog meer en het voelt daardoor nooit als hinderlijk. Bovendien is het, anders dan in Nederland, de volgende dag altijd weer volledig opgeklaard en warm.

Babia Góra, de hoogste top van de hele route, bevindt zich in het tweede berggebied van de trail, Beskid Żywiecko-Orawski. Voordat ik daar ben, wandel ik veel over modderige paden en klauter over grote stenen. Ik loop langs de grens van Slowakije, regelmatig beloond met prachtige uitzichten door het vele klimmen en dalen in dit hogere deel van de route. De route doorkruist het eerste van vier nationale parken: Babiogórski National Park.

Bergvaria en kuuroorden

Het relatief kleine berggebied Gorce geeft een hele andere sfeer met haar velden, bloemen en vergezichten, maar ook hier ontkom je niet aan klimmen en dalen. Gorce is afgeleid van het oude werkwoord gorzeć, dat verwijst naar het platbranden van de velden tussen de bossen. Met 1310 meter is Turbacz de hoogste top in dit gebied en na deze klim loop ik naar de gelijknamige hut. Slapen in deze hut voelt niet alleen alsof je overnacht in een oud museum, het heeft er ook één.

Het Beskid Sądecki-gebergte wordt gekenmerkt door flysch: het typische sedimentair gesteente bestaande uit vele lagen. Vandaag is het weer mistig en regenachtig, dus ik besluit te genieten van het lokale gerecht: pierogi. Dumplings met verschillende zoete of hartige vullingen. Door prachtige bossen daal ik af naar het dorp Krynica-Zdrój, vol indrukwekkend mooie, authentiek houten huizen. Het is één van de meest populaire kuuroorden in Polen en uit een tap kun je verschillende heilzame bronwaters drinken. Op de Main Beskid Trail wandel ik vaker door dorpjes met -Zdroj als toevoeging, zoals Rymanów-Zdroj en Iwonicz-Zdrój. Dit zijn van oudsher kuuroorden, ontstaan door de helende werking van frisse berglucht en de vele mineralen die de grond kent.

Het pad loopt verder door het berggebied Beskid Niski, oftewel de lagere Beskiden Het hoogste punt is Kozie Żebro op 847 meter, maar vergis je niet, het klimmen en dalen wordt er niet minder van en je wordt nog steeds volop getrakteerd op uitzichten. Deze etappe is wilder, landelijker en verlatener dan de rest van de trail en gaat over in nationaal park Bieszczady, dat tevens UNESCO Werelderfgoed is.

© Bart Pawlik

Hiken met Winnie de Pooh

Na de beklimming van top Smerek wandel ik door op hoogte richting een berghut die in Polen enige mystiek kent. Na jaren van renovatie is de zogenoemde 'Winnie de Pooh-hut' weer opengesteld, maar op moment van schrijven nog niet voor overnachting. Het is onduidelijk of dit nog gaat gebeuren voor anders dan noodsituaties. De naam van de berghut is geïnspireerd op de woorden van een Poolse zeeman - Leonid Teliga-, die in één van zijn rapporten schreef dat "hij zich voelt alsof hij met zijn boot is verdwaald in de uitgestrektheid van de oceaan, zoals de eenzame Pooh's Cottage." Al snel werd deze naam aangenomen en algemeen gebruikt. Al is de zee hier ver te zoeken, de indrukwekkende vergezichten geven een idee van de mogelijk identieke verlatenheid in tijden van weleer.

© Bart Pawlik

Grensverleggend

De Main Beskid Trail vindt zijn oorsprong in de roerige interbellumperiode. In het jaar 1925 werd de route uitgezet en kwam tien jaar later in 1935, tot voltooiing. Opmerkelijk is dat de oorspronkelijke route van dit pad door het Oekraïense berggebied Czarnohora liep, helemaal tot aan de grens met Roemenië. Destijds was dit gebied onderdeel van Polen. Er heeft menig dispuut plaatsgevonden op het land waar je op wandelt en de landsgrenzen zijn hier veelvuldig verlegd. Deze rijke historie wordt op de route geregeld zichtbaar. Bijvoorbeeld door monumenten van diverse oorlogen. Ook passeer ik het dorp Komańcza, dat in 1919 heel even een microstaat was. De klim naar top van Smerek is niet alleen indrukwekkend, maar heeft met een ijzeren kruis ook een herinnering aan de 100ste verjaardag van het herwinnen van de onafhankelijkheid van Polen.

Na de grensveranderingen door de Tweede Wereldoorlog onderging de Main Beskid Trail een forse aanpassing, zoals de huidige, definitieve route nu is. Daarmee heeft het op de kaart op het zicht een vreemde afwijking in de vorm van een omgekeerde C in de zuidoost-hoek van Polen. Eenmaal aan de wandel is het duidelijk dat de route toch logisch is; het gaat over een prachtige bergkam met fenomenale uitzichten. Daarmee bewijst de Main Beskid Trail maar weer dat je daar geen extreme hoogtes voor in hoeft.

Goed om te weten

• De Main Beskid Trail loopt voornamelijk over goed gemarkeerde paden.
• Je kunt de route in beide richtingen wandelen.
• Echt technisch wordt het niet, maar sommige stukken kunnen uitdagend zijn voor wat betreft hellingshoek en stenige en/of modderige paden.
• Een goede conditie is aan te raden, gezien de hoeveelheid hoogtemeters.
• Je kunt overnachten in berghutten of accommodaties in de dorpen.
• De etappes kun je aan de westzijde van de route goed aanpassen door de keuze aan berghutten.
• Aan de oostzijde van de route zijn er aanzienlijk minder berghutten en overnachtingskeuzes.

Openbaar Vervoer

Het start- of eindpunt van de Main Beskid Trail, Ustroń, is goed per trein te bereiken. Wandel je van oost naar west, dan start je in Wołosate. Dit is per bus te bereiken. De overnachtingsmogelijkheden zijn hier beperkt.

Meer over de main beskid trail

de kaart over polen