Het type tocht dat je maakt hangt af van de mensen die mee gaan. Bedenk thuis wat je aan materiaal nodig hebt. Je kunt ook al routeschema’s met tijdsplanningen maken. Eenmaal op je bestemming aangekomen, check je dat nog eens en plan je alles wat pas op het laatste moment kan. Je loopt je routeschema nog eens door aan de hand van de omstandigheden. Je checkt het weerbericht en lawinebericht. De opbouw van het sneeuwdek kun je thuis volgen door het hele seizoen de weer- en sneeuwberichten in de gaten te houden. Maar de situatie ter plekke en de meest recente voorspellingen bepalen of je tocht past binnen de omstandigheden of dat je je plan aan moet passen.

Planning thuis

Met wie ga je op pad?

Sneeuwschoenwandelen doe je eigenlijk altijd met meer mensen. Zo kun je samen letten op de veiligheid en elkaar redden in geval van nood. Met een groep op pad gaan is altijd een beetje spannend. Heeft iedereen een zelfde type tocht voor ogen? Wat kan iedereen aan wat betreft lengte en moeilijkheid? Het is handig om het daar van te voren met elkaar over te hebben. De langzaamste bepaalt in een groep het tempo. Het kan vervelend zijn als binnen een groep het tempo heel erg uit elkaar ligt. Als je het van te voren weet kun je je plan er op aanpassen. Misschien kun je deels gezamenlijk op pad en deels in kleinere groepjes zodat iedereen aan zijn trekken komt. Samen maak je een plan dat past bij wat iedereen wil en kan.

Waar ga je sneeuwschoenwandelen?

Als je zelfstandig op pad wilt op sneeuwschoenen, is het zaak om een gebied uit te zoeken met genoeg mogelijkheden, die binnen je bereik liggen. Maar wat voor soort gebied is dat? Voor beginners zijn dat in eerste instantie gebieden die niet te veel kennis over sneeuw (of het weer) en oriënteren vragen. Dat zijn bijvoorbeeld gebieden wat dichter bij huis en niet in het hooggebergte. Hoger in de bergen zijn de tochten moeilijker, wat betreft oriëntatie, sneeuw, weer, maar ook in alpiene risico’s. Als beginner start je het beste met tochten over vlakker terrein, het liefst met gemarkeerde routes. Dit soort gebieden vind je in in de buurlanden en bijvoorbeeld Scandinavië en bergplateaus in de Alpen.

Waar kun je sneeuwschoenwandelen?

Type tochten

Als je vanuit een hotel of een huisje in het dal dagtochten maakt ben je flexibel. Je kunt je tochten makkelijk aanpassen aan de omstandigheden. Ook kun je na afloop van je tocht een dorpje in voor een maaltijd of een sauna. En heb je een dag geen zin, dan sla je over. Vanuit een berghut kun je ook dagtochten maken, zodat je flexibel bent. Je zit rustig op een berg, midden in de natuur. Een meerdaagse tocht is al snel zwaarder. In je rugzak heb je niet alleen je veiligheidsmateriaal, maar ook spullen voor op de hut en misschien wel eten voor meerdere dagen. Plan bij een meerdaagse tocht ook wat flexibiliteit in. In de winter ben je enorm afhankelijk van het weer en de sneeuwcondities en is het soms nodig af te wijken van je oorspronkelijke planning.

Type tochten

Wat neem je mee?

Het mooie aan sneeuwschoenwandelen is dat je voor het grootste deel je wandelkleding en bergschoenen van de zomer gebruikt. Je bent snel geneigd om je warm aan te kleden, maar tijdens het wandelen heb je vaak niet zoveel aan. Stop een donsjas en wollen trui in je rugzak. Deze zijn voor de pauzes en voor (extreem) koude omstandigheden. Ben je gewend om te skiën, dan ken je de koude temperaturen van de winter. Houd er dan rekening mee dat je nu continu in beweging bent en niet in liftjes afkoelt. In een gewatteerde skibroek heb je het snel te warm als je wandelt in de winter. Naast de kleding heb je natuurlijk sneeuwschoenen en wandelstokken nodig. Als je buiten de gebaande paden gaat, heb je een lawine drie-eenheid nodig (pieps, sonde en schep). Neem ook een thermoskan met warm drinken en wat eten mee. In de kou verbruik je veel energie.

Wat neem je mee?

Planning in het gebied

Omstandigheden en afstanden

De omstandigheden bij het wandelen in de winter kunnen enorm verschillen. Soms loop je op kaal geblazen ruggen of hard bevroren vlaktes. Je zakt nauwelijks weg en schiet lekker op. Dan weer loop je door maagdelijke poedersneeuw of natte zware sneeuw. Je sneeuwschoenen zakken bij elke stap ver weg en elke stap kost veel energie. De sneeuw kan enorm veel verschillen en is bepalend voor het tempo waarin je vooruit komt. In zware sneeuw loop je veel langzamer en kun je dus veel kortere tochten plannen. De afstanden die je aflegt kunnen wel eens veel korter zijn dan je verwacht. Reken je in de zomer voor een wandeling met 4 kilometer afstand en 400 hoogtemeters per uur, dan is dat in de winter eerder 3 kilometer en 300 hoogtemeters. Bij diepe sneeuw is dit nog minder.

Weerbericht en lawinebericht

Voordat je op pad gaat voor een sneeuwschoentocht check je altijd het weerbericht. Daarbij kijk je niet alleen naar temperatuur en wind, maar ook naar het zicht. Als je alleen op geprepareerde wandelpaden komt die door de lokale pistedienst worden gecontroleerd op lawinegevaar is dat genoeg. Maar ga je van de geprepareerde paden af en zoek je zelf in het terrein je weg, dan check je ook het lawinebericht dat in alle Alpenlanden in het seizoen dagelijks wordt uitgegeven.. Een weerbericht kun je als leek ook wel interpreteren, maar om een lawinebericht in het veld goed te kunnen interpreteren heb je meer kennis nodig. Daarvoor volg je een lawinecursus.

Veilig sneeuwschoenwandelen

Routekeuze

Het grote verschil met bergwandelen in de zomer, is dat je in de winter je eigen spoor maakt. Het blijft bijzonder om als eerste over een maagdelijke witte vlakte te lopen. Volg je een gemarkeerde route, dan oriënteer je je aan de hand van de bordjes, maar zoek je daarin zelf je eigen pad. Dat is het leuke, maar ook het moeilijke. Er is nu eenmaal zoveel te leren over het efficiënt en veilig lopen in het terrein. Tijdens een tocht kom je allerlei verschillende soorten sneeuw tegen. De sneeuw kan variëren per helling.

Oriëntatie

Het is handig om een routeschema te maken voor je op pad gaat. In zo’n routeschema zet je deeltrajecten met afstanden, hoogtemeters en tijden. Van te voren weet je dan al wat je (in grote lijnen) tegen gaat komen. Dit helpt bij de oriëntatie onderweg en zo kom je minder snel voor een verrassing te staan. Koppel aan dit routeschema ook een tijdsplanning. Dan weet je onderweg of het tempo is zoals verwacht. Het liefst maak je ook alternatieven op de route. Merk je onderweg dat het niet zo gaat als verwacht? Dan kort je je tocht in en kies je voor de alternatieve route.

Bos en wild

Dieren en planten hebben het zwaar in de winter. Er zijn daarom gebieden aangewezen waar je in de winter niet mag komen. Kijk dus bij je planning of er beschermde gebieden zijn (bijvoorbeeld wildruhezones) in de omgeving van je tocht. Boven de boomgrens is er minder kans om dieren te verstoren. Hier let je wel op kaalgeblazen plekken. Daar zoeken bijvoorbeeld sneeuwhazen en gemzen naar eten. Ook in het bos en langs bosranden komen veel dieren. Blijf in het bos op de aangegeven paden, dan verstoor je dieren het minst. Misschien zie je de dieren zelf niet. Hun sporen in de sneeuw waarschijnlijk wel. En heb je het geluk toch op een dier te stuiten? Geef ze de ruimte, zodat ze rustig verder kunnen zonder energie te verspillen.

Duurzaam de winter in