Neem jij ook altijd nog een wandelkaart mee als je de bergen in gaat? Joanna Wissink, bekend van Mini Expedities, is groot fan van haar mobiel, maar heeft toch altijd een kaart op zak. Ze vertelt je waarom een kaart een uitkomst is.
Een telefoon werkt heel handig. Ik heb geen leesbril nodig en weet altijd precies waar ik ben. Het is gewoon navigatie voor dummy's. Toch heb ik ook altijd een topografische kaart bij me. Is dat nodig? Er zijn meerdere redenen waarom je naast je telefoon of GPS ook een kaart meeneemt.
Je hebt om te beginnen de juiste kaart nodig. In de Alpen zijn van de meeste gebieden goede topografische kaarten met een schaal van 1:25.000 te vinden. Dit is een schaal die genoeg gedetailleerde informatie geeft als je gaat wandelen. Tegelijkertijd is de schaal klein genoeg, zodat je een groot gebied op de kaart ziet staan. Het is een weergave van de werkelijkheid, maar dan in het klein. Er staan hoogtelijnen op, kleuren, symbolen, water, bos, gruisvlaktes, maar ook markeringen voor rotswanden of gletsjers. Aan de hand van zo'n kaart kun je goed bepalen waar je op dat moment staat en hoe het landschap eruitziet.
Op je mobiel zie je altijd maar een klein stuk van de route die je loopt. Als je ver uitzoomt krijg je wel meer overzicht, maar op zo'n klein schermpje kun je dan de gegevens niet meer aflezen. Een kaart vouw je open en je overziet het hele gebied. Ideaal bij het plannen van een tocht. Ook tijdens het wandelen is de uitgevouwen kaart heel handig om te bepalen waar je bent. Bijvoorbeeld als je de route zoekt aan de hand van grote lijnen in het landschap: de bergtoppen, de ligging van het dal en hoogspanningsleidingen. Zo kun je de kaart goed leggen, in dezelfde richting zoals je de omgeving ook ziet.
Jezelf goed kunnen oriënteren, is een voorwaarde om veilig en plezierig bergtochten te maken. Leer bij deze cursus kaartlezen en je kompas en GPS te gebruiken.
Een goede topografische kaart heeft alle gegevens die nodig zijn om het landschap te 'lezen'. In de Alpen gebruik je vaak een 1:25.000 kaart, in Scandinavië eerder een 1:50.000 kaart. Door vaak een kaart te gebruiken, leer je vanzelf om goed te kijken. Zo kun je van tevoren al inschatten hoe de bergen zijn, zonder dat je er ooit bent geweest. Doordat je afstanden en hoogtes kunt meten en daarbij ook de ondergrond ziet kun je routes goed inplannen. Het helpt ook om te leren hoe lang je over bepaalde trajecten doet. Door routes goed voor te bereiden en ter plekke goed bij te houden wat je doet, leer je beter navigeren als de omstandigheden daar om vragen.
Stel je hebt een GPS-track gemaakt en gaat op stap. Zolang je de GPS-track volgt is dat geen probleem. Sterker nog, dat werkt ideaal. Je ziet precies waar je bent en hoeft nauwelijks meer na te denken. Maar er kan onderweg altijd iets gebeuren, waardoor je een andere route moet kiezen. Als je afwijkt van je geplande route is het lastig om dat op de mobiel goed uit te zoeken. Je moet op een heel klein scherm kijken. Een kaart biedt een beter overzicht voor het bedenken van alternatieve routes. Het enige nadeel van de kaart is dat deze ergens ophoudt. Zit je net op de rand van de kaart met je route, dan heb je alsnog geen overzicht.
Heb je de kaart goed bestudeerd en tijdens het wandelen goed opgelet hoe je loopt, dan kun je met de kaart snel achterhalen waar je bent. Ook als je dat even niet meer weet. Ga naar het laatste punt (op de kaart) waarvan je zeker weet dat je er langs bent gekomen. En probeer dan of je kunt achterhalen wat je daarna gedaan hebt. Lukt dit niet, dan kun je met een kruispeiling uitvogelen waar je staat. Hiervoor heb je wel voldoende zicht nodig. Aan de hand van de kaart kan je ook met slechter zicht nog goed navigeren. Je weet bijvoorbeeld dat je verderop op een rivier botst of je voelt dat je op een helling omhoog loopt of juist naar beneden. Dan zijn er vervolgens meerdere technieken om de juiste route te volgen. Goed navigeren met kaart en kompas vraagt om oefening.
De NKBV is er om jou alles te laten halen uit je bergwandelactiviteiten. We helpen je alvast goed voor te bereiden voor je komende bergwandelingen.
Kaarten zijn net als apparaten natuurlijk niet onfeilbaar. Ze waaien weg, gaan kapot of worden zo nat dat ze onleesbaar worden. Om je kaart te beschermen is het slim om hem in een waterdichte kaarthoes mee te nemen. Het nadeel hiervan is dat je een kleiner stuk van de kaart ziet. Heb je slecht zicht? Dan kan het geen kwaad om als groep een extra kaart bij je te hebben. Of je maakt bijvoorbeeld een kopie van het belangrijkste stuk kaart en gebruikt dat onderweg, terwijl je echte kaart veilig in je rugzak zit.
Er gaat, wat mij betreft, niets boven een kaart uitvouwen en er boven gaan hangen. Dit kan alleen, maar ook met een hele groep mensen. Samen plannen maken aan de keukentafel of 's avonds in de hut. Op een kaart staat zoveel meer dan de route. Gekke plaatsnamen, bijzondere plekken en op de achterkant staat vaak allerlei informatie over het gebied waar je bent. Je hebt haast geen boek meer nodig als je een kaart bij je hebt...
Een GPS of mobiel zijn gemakkelijk af te lezen, maar niet altijd even gemakkelijk in het gebruik. Het is belangrijk dat je precies weet hoe ze werken. Haal niet zomaar je GPS uit de verpakking of installeer de app en ga erop uit. Zorg dat je thuis de ins en outs van het apparaat kent. Net als bij het gebruik van een kaart of een kompas. Wat wel anders is, is de kwetsbaarheid van het apparaat of hij kan kapot gaan. Je zal niet de eerste zijn die z'n mobiel op de grond laat vallen tijdens het worstelen met je handschoenen. Dan ben je erg blij met een extra kaart om thuis te komen.
Als NKBV-lid draag je bij aan het onderhoud van paden en hutten. Elk jaar dragen de leden gezamelijk €400.000,- bij aan het Gegenrechtfonds. En wist je dat je als NKBV-lid korting krijgt in de meeste berghutten in de Alpen?
