Professioneel of vrijwillig

Wie professioneel werkzaam is als opleider of begeleider in de klim- en bergsport, moet over de juiste wettelijke kwalificaties beschikken. Zo is in de meeste Europese (en westerse) landen officieel vastgelegd wie zich berggids mag noemen. Ook veel andere beroepen in de bergsport zoals skigids, canyoninggids, of kliminstructeur mogen in veel landen alleen met de juiste papieren en na het volgen van een beroepsopleiding uitgeoefend worden.

Voor het geven van opleidingen en cursussen, of het begeleiden van reizen als vrijwilliger in verenigingsverband zijn de regels anders. Wie dit op vrijwillige basis doet, voor ten hoogste een onkostenvergoeding mag klim- en bergsporters begeleiden zonder een beroepsopleiding te hebben gevolgd. Zij hebben echter wel een opleiding gevolgd binnen de vereniging en zijn NKBV-gecertificeerd.

Berg- en skigids

Alleen officiële, gediplomeerde (spirant-) berg- en skigidsen mogen in de Alpenlanden en in veel andere landen werkzaam zijn als gids. Zij zijn herkenbaar aan het UIAGM-speldje. Hoewel we meestal alleen van berggidsen spreken, is de juiste titel ‘berg- en skigids’. Wie zich officieel zo mag noemen en is aangesloten bij de internationale gidsenbond UIAGM/IVBV/IFMGA beschikt over de hoogst haalbare kwalificatie in de klim- en bergsport. De bij deze bond aangesloten gidsen mogen wereldwijd commercieel werken. Al geldt ook voor hen dat er soms lokale restricties gelden.

De gidsen van de UIAGM kenmerken zich door een uitgebreide kennis over veiligheid in de bergen, de laatste stand der techniek en een grote gebiedskennis. Daarnaast hebben ze groot enthousiasme en de juiste didactische vaardigheden om hun gasten te begeleiden bij het beoefenen van de bergsport.

Nederlandse berggidsen

Als je als Nederlander berggids wilt worden dan kun je dat niet in Nederland. Je zult bij één van de bij de IVBV aangesloten leden een opleiding moeten volgen. Er zijn momenteel een aantal Nederlanders werkzaam als ski- en berggids. Ze hebben gehoor gegeven aan hun passie en na een lange voorbereiding hun gidsopleiding met succes gevolgd. De NKBV maakt graag gebruik van hun ervaring en deskundigheid, in de zomer én in de winter. In Oostenrijk en Duitsland wordt extra aandacht gegeven aan de techniek van en didactiek bij het skiën. Daarom zijn de Nederlandse berggidsen ook bevoegd om skiles te geven op de piste, met als doel hun gasten voor te bereiden op het off-pisteterrein. Een berggids die in deze landen is opgeleid, draagt dan ook de titel ‘berg- en skigids’.

nederlandse berggidsen

International Mountain Leader (IML)

Een andere belangrijke internationaal erkende opleiding tot bergsportprofessional is de opleiding tot International Mountain Leader (IML). Een IML is opgeleid om - net als een berggids - beroepsmatig 's zomers en 's winters bergwandelaars door de bergen te begeleiden. Waar bij de berggidsen de focus ligt op klimmen, klimtechnische handelingen en vaardigheden, richten mountainleaders zich op bergwandelen en het beleven van de bergwereld. Touw en bijbehorende materialen worden door hen slechts als uitzondering ingezet om de veiligheid van de deelnemers te waarborgen.

Ze kunnen zowel in de zomer- als de winterperiode actief zijn. Mountainleaders zijn daarbij niet actief op ski's en mogen zich slechts zeer beperkt op gletsjers begeven.

Nederlandse IML's

Ski- en snowboardgidsen

Ski- en snowboardgidsen hebben met meer (wettelijke) beperkingen te maken dan berggidsen, maar ook zij hebben een gedegen opleiding afgerond. Een Oostenrijkse ski- of snowboardgids heeft, na het afronden van zijn of haar opleiding, een diploma als Staatlich geprüfter Skiführer. Deze opleiding van 24 dagen is een onderdeel van het winterprogramma van de Oostenrijkse opleiding tot berggids. De opleiding gaat specifiek in op het leiden van groepen skiërs of snowboarders in het hooggebergte en op gletsjers. Voordat iemand hieraan mee mag doen moet hij/zij de 125 dagen durende opleiding tot Staatlich geprüfter ski- of snowboardleraar hebben gevolgd.

Na het succesvol afronden van deze opleiding mag de Oostenrijkse ski- of snowboardführer met zijn groep zelfstandig stijgen en dalen in het hooggebergte en op gletsjers met gebruik van alpine technieken. Hij is naast gids ook leraar voor beginnende, gevorderde en expert skiër en snowboarders op en off-piste en kan de gast naast veilig gidsen ook technisch aanleren en verbeteren.

Niet op de gletsjer
Anders dan in Oostenrijk, mag in Frankrijk een ski- en snowboardgids niet op gletsjers of in ander terrein komen waar gebruik van alpiene klim/zekermaterialen nodig is. In de meeste andere landen geldt dit principe ook. Als ski- en snowboardgids ben je dan vooral een freeride-gids voor piste, off-piste, varianten en backcountry.

Sportkliminstructeurs

In sommige landen is het ook bij het commercieel aanbieden van sport- of rotsklimcursussen verplicht een officieel diploma te hebben. Dat is bijvoorbeeld in Frankrijk het geval. Iemand die in Frankrijk klimcursussen wil geven heeft een officieel 'Brevet d'Etat d'Escalade' nodig en mag daarmee cursussen aanbieden in alle soorten (niet-alpien) klimterrein.

Sinds het einde van 2014 is in het vernieuwde Tiroler Bergsportführergesetz, de wet waarin het inzetbereik voor berggids/skigids, sportklimleraar, bergwandelgids en canyoninggids in Tirol is vastgelegd, is het beroep van 'sportklimleraar' opgenomen. In het voorjaar van 2015 is met de eerste opleiding voor dit 'nieuwe' beroep begonnen. Zwitserland en Bayern kennen sinds enkele jaren een vergelijkbare opleiding én de bijbehorende wet- en regelgeving.

Canyoning

Bij canyoning is het minder duidelijk wie precies wat mag. In een aantal landen is het wel duidelijk geregeld en mogen alleen berggidsen die een speciale opleiding tot canyoninggids hebben gevolgd klanten bij het canyoning begeleiden. Andere landen, zoals Frankrijk, hebben een aparte opleiding in het leven geroepen. Alleen wie officieel canyoninggids is, mag in Frankrijk mensen begeleiden. In bijvoorbeeld Spanje is het veel minder duidelijk; daar zijn geen landelijke regels maar geldt dat vergunningen en toelatingen locaal georganiseerd zijn.

NKBV Tochtleiders en Instructeurs

Wanneer je met Bergsportreizen op pad gaat, ben je altijd verzekerd van gekwalificeerde begeleiding. De reisbegeleiding bestaat uit professionals en/of vrijwilligers die ervoor zorgen dat jij veilig op pad kunt. Wie er mee gaat is afhankelijk van de activiteit die je doet. Zo gaan er op diverse reizen NKBV-gecertificeerde tochtleiders en instructeurs mee. Ze beschikken over ruime alpiene ervaring, hebben een uitgebreide opleiding doorlopen en worden regelmatig bijgeschoold. Ze leiden de tochten op vrijwillige basis. Op de wandeltochten en de meeste alpiene tochten (huttentochten, hoogalpiene tochten etc.) gaan Nederlandse tochtleiders mee. De single-pitch en multi-pitchcursussen worden praktisch net zo vaak door een Nederlandse instructeur geleid als door buitenlandse berggidsen.

meer info