Het rotsonderhoud wordt onder meer verzorgd door de vrijwilligers van de Dutch Rebolting Teams (DRT). Rob Vermist leidt het DRT Amsterdam en vertelt in deze video over het ‘kuisen’ en waarom hij talloze uren in de rotsen doorbrengt.

Beheer

De klimgebieden die met de klimjaarkaart toegankelijk zijn worden door de Belgische klim- en bergsportfederaties, de Klim- en Bergsportfederatie (KBF), de Club Alpin Belge (CAB) en de Union Belge de Speleologie (UBS) beheerd. KBF en CAB houden zich ook bezig met de ontwikkeling van nieuwe klimgebieden. Dat is een langdurig proces. Het overleg met grondeigenaren, de vergunningsprocedures en het daadwerkelijk inrichten kost vaak vele jaren en er gaat voor duizenden uren werk inzitten.

Een fors deel van de kosten die dit met zich meebrengt wordt opgebracht door de verkoop van klimjaarkaarten aan Nederlandse klimmers die in België willen klimmen. Zo is in 2024 door de NKBV circa € 140.000 aan de Belgische klim- en bergsportfederaties overgemaakt voor dit onderhoud. Ons gezamenlijk streven is om zoveel mogelijk klimmers van het klimmen te laten genieten, maar op een gecontroleerde manier. Goed beheer en onderhoud van de klimgebieden, die meestal in Natura 2000 zones liggen, is daarbij noodzakelijk.

Onderhoud

Het toegankelijk houden van de klimgebieden vraagt om continu beheer. Afhankelijk van het specifieke gebied moet er eens in de zoveel jaar tot meermaals per jaar onderhoud worden verricht. Natuurlijke rotsen zijn door hun ontstaanswijze per definitie relatief onderhoudsarm. Het beklimbaar houden van steengroeven is daarentegen zeer arbeidsintensief. De helling boven de rots is vaak instabiel en de groeve en de wanden raken snel overgroeid. Het werk dat benodigd is om klimgebieden beklimbaar te houden wordt verricht door medewerkers en vrijwilligers van de Belgische klim- en bergsportfederaties en door vrijwilligers van de NKBV. Vaste kracht als helpers van de KBF zijn de drie DRT teams van de NKBV, de zogenaamde 'Dutch Rebolting Teams'. Zij danken hun naam aan het oorspronkelijke Belgian Rebolting Team dat was opgericht om bestaande routes in Freyr van nieuwe haken te voorzien. Inmiddels is dat werk veel breder getrokken en zijn er ruim een dozijn Vlaamse en Nederlandse teams die KBF bij het rotsonderhoud ondersteunen.

Tijdens door KBF, CAB en de DRT's georganiseerde onderhoudsdagen wordt losse rots verwijderd, worden bomen geveld en planten gesnoeid, nieuwe paden aangelegd en soms ook nieuwe routes behaakt. Dat gebeurt niet alleen om de klimmer van dienst te zijn. Rotsbeheer heeft ook een belangrijke ecologische functie. Belangrijk onderdeel van het werk in klimgebieden is het creëren van gunstige zones voor plant- en diersoorten die het beschermen waard zijn. De omvang en aard van dergelijke werkzaamheden wordt in nauw overleg met de betreffende overheden (waaronder het Département de la Nature et des Forêts) bepaald. Hoe CAB en KBF een klimgebied mogen inrichten en moeten beheren is vastgelegd in milieuvergunningen. Om flora en fauna tijdens het broed- en bloeiseizoen niet te verstoren vindt het meeste rotsbeheer in het late najaar, de winter en vroege voorjaar plaats.

Lees meer over natuurbeheer in de Belgische rotsen:

• Rotsmassieven - hoe kunnen klimmers de natuur helpen? (Artikel over rotsbeheer uit magazine KBF)
• De rotsen, een levensgemeenschap (Folder over de natuur in de klimrotsen)

Help mee

De klimgebieden kunnen niet zonder de inzet van vrijwilligers. Als NKBV regio, klim-vereniging of als individu kun je een steentje bijdragen. Dat wordt heel erg gewaardeerd! Een klusdag van een DRT, CAB of KBF houdt normaal gesproken in dat er één dag van een weekend wordt gewerkt. De andere dag kun je dan naar eigen believen besteden. Je bent geschikt om mee te helpen als je tegen viezigheid kunt, ouder dan 18 bent en over een bergsportverzekering beschikt. Iedereen kan meehelpen, met of zonder klimervaring. Wil je ook in de touwen in de rotswand werken, dan moet je in het bezit zijn van een klimvaardigheidsbewijs Outdoor Voorklimmen en daarnaast over de nodige handigheid beschikken.

Hoe draag je bij aan het onderhoud van een Belgisch klimgebied? Er zijn verschillende opties:

• Er zijn drie NKBV teams (DRT Midden, DRT Zuid, DRT Amsterdam) die zelfstandig met rotsonderhoud aan de slag kunnen op een aantal massieven van de KBF. Daarnaast helpen ze ook bij het inrichten van een nieuwe sector in Sy. Je kan via drt@nkbvamsterdam.nl, sport@nkbv.nl (team Zuid), drt@midden-nederland.nkbv.nl contact opnemen met deze teams. Je vindt de reeds geplande data waarop de teams onderhoud gaan verrichten ook in de regionale agenda's van enkele van de deelnemende regio's en SAC's (regio Amsterdam, regio Midden-Nederland, regio Midden-Brabant, regio Oost-Brabant, regio Limburg, USAC, ASAC). Je vind deze data ook in de landelijke agenda van de NKBV.
• Zelf contact opnemen met CAB of KBF om mee te helpen met een onderhoudsdag. Verderop deze pagina vind je de links naar de betreffende agenda's en contactgegevens. Het is voor CAB en KBF over het algemeen handig om met een klein groepje klimmers (bijvoorbeeld 4) af te spreken om te komen helpen. Geef bij je aanmelding ook aan wat voor speciale/extra competenties de deelnemers hebben. Zo is het bijvoorbeeld handig om te weten dat iemand geschoold is in werken op hoogte of een expert is met de kettingzaag. Dat soort vaardigheden komen erg van pas!
• Tweemaal per jaar, in het voorjaar en het najaar, wordt door KBF ism de DRT's een open rotsbeheerdag georganiseerd. Op een dergelijke dag is iedereen welkom, zowel met als zonder ervaring. Behalve werk in de touwen vindt er ook snoei- en sjouwwerk plaats op de grond. Kijk in de agenda van KBF of de landelijke agenda van NKBV voor de eerstvolgende data.

Klinkt dit alles je of jullie interessant? En vind je de Belgische rotsen gaaf om in te klimmen, ben je niet bang zijn van vies worden of hard te werken én ben je handig met touwen, met losse rots en snoeihout? Dan is deelnemen aan het onderhoud van de klimgebieden iets voor jou. Het werk dat gedaan wordt is bovendien vaak heel gezellig. Er wordt meestal nauw samengewerkt met Belgische teams - en een werkdag wordt vaak gezamenlijk afgesloten met een BBQ, een kampvuur of een gezellige avond in de Chavéehut of HerBerg. Wil je met je club, vereniging of regio op reguliere basis meehelpen met onderhoud, neem dan contact op met sport@nkbv.nl o.v.v. 'Onderhoud klimgebieden'. We zullen dan op basis van jullie eigen wensen en in overleg met de DRT's, CAB of KBF kijken of jullie eenmalig of regulier mee kunnen helpen. Pas wanneer er voldoende commitment aanwezig is en continuiteit gewaarborgd kan worden dan kan er overwogen worden om een nieuwe zelfstandig onderhoudsteam op te zetten.

De DRT's

In navolging van de KBF teams die helpen bij het rotsonderhoud op de door KBF beheerde klimmassieven, de zogenaamde Belgian Rebolting Teams, spreken we over Nederlandse 'Rebolting Teams', de DRT's. Hoewel de naam 'Rebolting Team' anders doet vermoeden, gaat het meeste werk in snoeien, breken, zagen, poetsen, scheppen, zeulen en sjouwen zitten. Het behaken van nieuwe routes of het herbehaken van bestaande routes is maar een heel gering onderdeel van de totale hoeveelheid werk. De ideale DRT-er is iemand die graag vies wordt, belangeloos de handen uit de mouwen wil steken en die een handige klusser is. De naam 'Rebolting Team' is overigens blijven hangen van het eerste georganiseerde (KBF) team dat tot doel had bestaande routes in Freyr met ontoereikende behaking her te behaken. De KBF telt inmiddels ruim een dozijn aan lokale clubs gelieerde teams van wisselende grootte en samenstelling die bijdragen aan het rotsonderhoud.

In het begin van 2022 zijn er drie Nederlandse DRT teams geformeerd. Ondanks hun geringe leeftijd hebben ze hun waarde al bewezen. KBF heeft de NKBV en de DRT's daarom het onderhoud van het klimgebied Pont à Lesse toevertrouwd. Het jaar 2023 staat in het teken van het uitbouwen en volwassen worden van de huidige 3 teams. In de toekomst hopen we te groeien naar een situatie waarbij nog meer Nederlandse vrijwilligers, georganiseerd in meerdere DRT's, in overleg met de Belgische beheerders de Belgische klimmassieven onderhouden. Omdat de werkzaamheden vaak gepaard gaan met het versjouwen van flinke hoeveelheden materiaal is het handig als er binnen een DRT mensen aanwezig zijn die beschikken over een busje en/of professionele ervaring in klussen.

Onderhoudsdagen CAB

Zodra de data van de onderhoudsdagen bekend zijn verschijnen ze online op de website van de CAB. Onderhoud vindt in het herfst- en winterseizoen plaats om broedende vogels en bloeiende planten niet te verstoren. Gedurende oktober tot en met maart vindt er vrijwel elk weekend wel ergens een onderhoudsdag plaats.

Een onderhoudsdag ziet er meestal als volgt uit:

🚩 RDV 09h45: rendez-vous op de parking;

🗯 10h00: briefing, uitgifte van de te gebruiken materialen en vervolgens aan de slag gaan;

🥪12h00: lunch (broodjes en drinken) en vervolgens weer werken;

🍺 Tegen 16:00 +: borrel na afloop op de locatie of in 't café.

🧷 Zelf mee te nemen materiaal: helm, gordel, karabiners, en eventueel eigen werk(hand)schoenen, zaag, et cetera. Kleding die vuil mag worden en die geschikt is voor de weersomstandigheden.

➕ De CAB deelt uit: het benodigde werkmateriaal zoals touwen, afdaalapparaten, borstels, snoeischaren, zagen, spade, houweel, etc.).

Wil je zelfstandig of met je club/vereniging meehelpen of heb je een specifieke vraag over het meehelpen bij het onderhoud van de massieven van de CAB (Freyr, Dave, Beez, Sy, etc)? Neem dan contact op met Joe Dewez via rochers@clubalpin.be. Dat kan zowel in het Frans als in het Nederlands. Vermeld bij je aanmelding ook dat je NKBV-lid bent.

De KBF

De data waarop door KBF onderhoud wordt verricht staan online bij de afzonderlijke clubs die een onderhoudsdag organiseren. Voor ons als Nederlander zijn die data lastig te vinden. Heb jij interesse om jouw steentje bij te dragen via de KBF? Neem dan contact op met de KBF via rotsen@kbfvzw.be of contacteer de verantwoordelijke bij een specifieke KBF club. Wil je meer weten over het onderhoud van de klimgebieden door KBF en het Belgian Rebolting Team? Kijk dan onderstaand webinar of lees meer in het artikel over KBF en het Belgian Rebolting Team.

Duitsland

Veel klimgebieden in Duitsland in de nabijheid van Nederland worden beheerd door de lokale Sektionen van de DAV. Zij organiseren ook onderhoudsdagen. Daarvan is geen centraal overzicht. De belangrijkste klimgebieden voor Nederlanders zijn de Ith, Nideggen, Ettringen en het Sauerland. Deze gebieden worden respectievelijk onderhouden door de Sektion Göttingen, Sektion Eifel/Aachen, de Sektion Koblenz en de Sektion Hochsauerland. Je kan met hen contact opnemen als je wilt helpen bij het onderhoud.

Glees en Kottenheim

De bouldergebieden van de Eifel, en in het bijzonder Glees en Kottenheim, worden door de vrijwilligers van de Boulderverein Eifel beheerd. Ze nemen heel graag Nederlandse hulp aan bij het onderhoud. Je kan daarvoor contact opnemen met gebiedskenner Peter via peter@gleesbouldering.com. Hieronder zie je een timelapse video van de Utrechtse Studenten Alpen Club USAC in actie in Kottenheim:

Vergoeding

Wanneer je met je regio of SAC of klimvereniging komt helpen bij een collectieve rotsbeheerdag dan kom je in aanmerking voor het vergoeden van de gemaakte reiskosten. Een voorwaarde is dat je vooraf contact opneemt met sport@nkbv.nl o.v.v. 'Onderhoud klimgebieden'.

Foto credits: Belgian Rebolting Team - BRT Classic