Als we onderweg bergwandelaars vragen naar hun reden om met of juist zonder wandelstokken te lopen, zijn de antwoorden redelijk uniform. Bij de lopers met stokken heeft het vaak een medische of een psychische achtergrond. De belangrijkste medische reden is veelal het hebben van knieklachten; bij de psychische reden is het vaak een gevoel van onzekerheid bij het lopen zonder stokken. Deze redenen zijn persoonlijk en toch is er ook wetenschappelijk onderzoek gedaan dat zowel de medische als de psychologische kant ondersteunt.

Onderzoek

Onderzoeken naar de effecten van Nordic Walking op het gestel zijn talrijk, maar goede onderzoeken naar wandelen met stokken zijn op een hand te tellen. Het beste onderzoek dat we konden vinden, dateert uit 2010. In dat jaar onderzocht de Engelse Universiteit van Northumbria 37 mannen en vrouwen bij de klim en de afdaling van de eveneens Engelse en 1085 meter hoge Mount Snowdon. Van deze groep deed de ‘helft’ de tocht met stokken en de rest deed het zonder. Het resultaat is dat de ‘met-stok-lopers’ groep na de tocht minder moe was en tot drie dagen erna minder last had van vermoeide spieren. Ook herstelde deze groep sneller.

Bij het onderzoek werd ook gekeken of het lopen met stokken leidde tot een verhoogde veiligheid. Dat bleek zo te zijn. Een minder vermoeid lichaam betekent volgens de onderzoekers dat de alertheid van de onderzochte ‘met-stok-lopers’ groep groter bleek. Deze groep hield meer controle over hun lichaam en beging minder misstappen. Ook het aantal valpartijen was lager dan bij de groep zonder stokken. Zo werd door de test groep ook het mentale aspect van het lopen met stokken bevestigd: mensen voelen zich zekerder en stabieler.

Welke trekkingstokken?

Goed, vanuit medisch en psychologisch perspectief is er dus wat voor te zeggen om met stokken te lopen. Maar wat voor wandelstokken zijn er allemaal? Laten we beginnen met de keuze van het materiaal waar een wandelstok van is gemaakt.

Materiaal

Bij de keuze voor het materiaal waar een wandelstok van gemaakt is, kan je kiezen voor aluminium, titanium of carbon. Natuurlijk zijn er ook wandelstokken van hout maar die laten we hier buiten beschouwing. Het merendeel van de wandelstokken wordt gemaakt van aluminium. Aluminium is licht en sterk. Daarnaast heeft het ook nog een beetje flexibiliteit. Wat veel mensen ook prettig vinden, is dat aluminium relatief goedkoop is. Zoek je echt een hele lichte sterke stok, dan kom je uit bij titanium en carbon. Deze materialen zijn lichter en sterker dan aluminium maar ze hebben ook een hoger prijskaartje. Waar je bij carbon wandelstokken rekening mee moet houden, is het gegeven dat carbon redelijk kwetsbaar is voor tikken tegen het materiaal. Tik je hard tegen een rots dan is de kans op een breuk als je er gewicht op zet, niet uit te sluiten.

Aantal delen

Je hebt wandelstokken die uit een deel bestaan, maar het gros van de wandelstokken zijn telescopisch en bestaan uit twee of drie delen. Door de delen uit te schuiven krijg je een volwaardige wandelstok. Dat ze telescopisch zijn, is om meerdere redenen handig. De eerste is natuurlijk dat ze makkelijk af te stellen zijn op je lichaamslengte en dat ze ook onderweg makkelijk te verstellen zijn. Hierover verderop meer. De derde reden is een handzame pakmaat.

Die handzame pakmaat is prettig als je stokken ver weg mee op reis wilt nemen, maar zeker ook bij niet gebruik achterop je rugzak. Bij grote trekkingrugzakken passen relatief grote wandelstokken prima achterop. Ga je echter op huttentocht met een relatief kleine en dus lage rugzak, dan kan een compacte driedelige stok heel fijn zijn. Deze torent niet hoog uit boven je rugzak en daardoor kom je niet onbedoeld vast te zitten in laaghangende bomen die over het pad groeien.

De laatste jaren is er een nieuw type stok bij gekomen: een stok die wel vouwbaar is, maar niet telescopisch. Deze stokken hebben een erg laag gewicht en zijn erg compact op te vouwen. Doordat ze een vaste lengte hebben, zijn ze ook erg stevig en kan het nooit voorkomen dat door druk op de stok de telescopische delen in elkaar zakken. Hierover verderop meer.

Wat is de juiste lengte?

Zoals beloofd komen we terug op de afstelling op de juiste lengte van een wandelstok. Die juiste lengte begint al bij de keuze in de winkel. De belangrijkste maat bepaal je door rechtop te staan en je boven- en onderarm in een hoek van negentig graden ten opzichte van elkaar te houden. De juiste stoklengte is de afstand van de grond tot je hand. Nu is het zaak een wandelstok te vinden waarvan het instelbereik past bij de lengte die je gemeten hebt.

Nu is dat laatste betrekkelijk gemakkelijk, want de meeste wandelstokken zijn verstelbaar van 110 tot 140 cm. Er is een aantal merken die specifieke wandelstokken voor dames maken. Deze zijn veelal wat korter – dus lichter – en hebben een handvat dat beter past bij de doorgaans kleinere dameshand. Dat wandelstokken in lengte instelbaar zijn is ook van belang tijdens het lopen in de bergen. Bij het afdalen maak je de stok doorgaans zo’n 5-10 cm langer en bij het klimmen juist zo’n 5-10 cm korter.

Blokkeerders

Dat je een wandelstok die uit meerdere delen bestaat op lengte kan afstellen, komt door de blokkeerders in de stokken. En die blokkeerders moeten hun werk goed doen; anders zakt de stok als een kaartenhuis in elkaar zodra je er druk op zet. De lastigheid voor fabrikanten bij het ontwikkelen van die blokkeerders is dat je een grote blokkeerkracht wilt hebben zonder dat het instellen hiervan heel veel kracht kost. Grofweg bestaan er twee systemen:

De schroefblokkeerder: in de stok zitten wiggen die op een schroefdraad zitten. Door twee stokdelen tegen elkaar in te draaien zet de wig uit en klemt de buis vast. Losdraaien is natuurlijk andersom draaien.

Het snelklemsysteem: Het best is deze te vergelijken met de snelsluiter van de zadel- of stuurpen op je fiets, een hefboom mechanisme dat de boel vastklemt.

Welk van de twee het beste voor jou is, is een kwestie van proberen in de winkel. Sommige schroefblokkeerders vergen veel kracht om vast te zetten terwijl sommige snelklemsystemen ook met veel kracht niet vast genoeg lijken te zitten.

Puntje

Alle wandelstokken hebben een ding gemeen: het puntje. Dit puntje raakt tijdens zijn leven talloze keren de grond. In Nederland heeft dit puntje nauwelijks iets te verduren, maar de rotsachtige ondergronden in de Alpen maken dit meer dan goed. Daarom is dit puntje gemaakt van carbide; hard als diamant en dus slijtvast. Sommige stokken hebben die punt in een flexibel deel onder aan de stok zitten. Als je eens in een spleet of tussen rotsen blijft steken buigt de punt mee. Zo voorkom je stokbreuk.

De meeste stokken worden geleverd met een rubber dopje dat je over het stokeinde kan schuiven. Dit dempt lekker als je de stok ook op bijvoorbeeld asfalt gebruikt. Ook hoort bij een wandelstok een zogenaamde teller te zitten. Dit is een rond schijfje dat voorkomt dat de punt te ver in de grond zakt. Ga je regelmatig de sneeuw in, zorg dan ook voor extra brede sneeuwtellers.

Handvatten

Tot slot gaan we van het ene uiterste van de stok naar het andere uiterste: het handvat.

Hier gaat het vooral om ergonomie en gebruiksgemak. Een handvat moet iets ovaal zijn en niet rond omdat hij dan gaat draaien tijdens het lopen. Fijn zijn speciale uitsparingen voor met name de wijsvinger. Ook is de dikte belangrijk: dikker in de handpalm en dunner richting pink en wijsvinger. Stokken voor vrouwen hebben een wat smaller handvat.

De meeste handvatten zijn gemaakt van een combinatie van kunststof met kurk of van foam. Dit zijn materialen die lekker aan voelen, ook als het koud is. Daarnaast nemen ze iets zweet op. Goedkopere wandelstokken hebben een handvat van kunststof. Voor lange wandelingen vinden we dit een minder goede keuze. Erg prettig en praktisch zijn wandelstokken met een verlengd foamen handvat. Zo kan je bij klimmen de stokken wat lager vasthouden. Dankzij een verlengd handvat hoef je ook de stok niet voortdurend op maat te maken bij het stijgen of dalen. De compacte vouwbare vaste wandelstokken hebben altijd zo’n lang handvat; afstellen kan immers niet.

Net als een puntje hebben ook alle stokken een polsband. De polsband geeft steun tijdens het lopen. Daarnaast voorkomt hij dat je je stok kwijtraakt als de punt in een spleetje blijft steken. En wist je dat er maar een correcte manier is om de polsband om te doen als je de stok gebruikt? Als je wilt weten hoe en hoe je loopt met stokken, bekijk dan de video.