Vingers: gewrichten, arthrose en breuken

Klachten bij vingergewrichten waaronder kapsels, arthrose, breuken en luxatie

In dit artikel behandelen we de klachten aan gewrichten, arthrose en breuken in de vinger. Er wordt (voor zover mogelijk) onderscheid gemaakt tussen wetenschappelijk bewezen behandelmethoden en niet bewezen methoden. De informatie op deze site is ook bedoeld voor (para)medici om kennis op te doen over sportspecifieke blessures en behandelmethoden.

Letsel aan het gewrichtskapsel van de vinger

De klachten
Pijn aan de zijkant van een vinger of duim gewricht, en/of pijn en instabiliteit bij het dwars belasten van de vinger of duim. Meestal gaat het om het eerste duimgewricht (waar de duim aan de hand zit) of middelste vingergewricht.

Wat is het
Het is een verrekking of scheurtje in de zijkant van het kapsel (de collaterale ligamenten) van het duim- of vingergewricht. Meestal is het aan één kant. Deze blessure ontstaat bij het verklemmen van vingers in vingergaten of zijwaartse belastingen bij zij- of ondergrepen. Ook komt het vaak voor bij het boulderen en bij krachtige dynamische bewegingen op (verticale) knijpgrepen. Vaak zal een plotse en onverwachte zijwaartse belasting de oorzaak zijn van deze blessure. Het kapsel kan een klein scheurtje hebben, maar ook volledig afscheuren. Soms breekt er een klein botfragment mee af.

Diagnose
Een foto of echo kan eventueel laten zien of er een botfragment is afgebroken. Onderzoek van de vinger, eventueel na lokale verdoving kan het onderscheid maken tussen een verrekking, klein scheurtje of een volledig doorgescheurd kapsel. Als het gewricht erg veel meer beweging heeft dan de andere kant, kan het zijn dat het kapsel is doorgescheurd.

Behandeling
Wanneer er alleen een overrekking van het kapsel is, kan, afhankelijk van de ernst van de klachten, vaak wel doorgeklommen worden met een buddytape en aanwijzingen tav klimtechniek en greepkeuze en belasting. Wanneer er wel een scheurtje in het kapsel is, is het belangrijk voldoende rust te houden. Hoe lang er rust gehouden moet worden is afhankelijk van de ernst van het letsel.Hiervoor wordt, afhankelijk van het letsel een buddytape (het tapen van de vinger aan de andere vinger, aan de aangedane zijde) of een vinger/duimspalkje gegeven. (hieronder een voorbeeld van een duimspalk)

Advies specifiek voor klimmers
Extra voorzichtigheid is belangrijk bij letsel vande duim. Een onbehandelde scheur in het gewrichtskapsel of de banden hier omheen van de duim kan tot ernstige blijvende beperkingen lijden. Ijs kan prettig zijn maar heeft geen bewezen effect op de genezing. Belangrijk is dat in dit geval snel (binnen 1 week) een spalk aangelegd wordt waar de duim in een goede positie voldoende gestabiliseerd wordt.

Figuur 1 spalk voor gewrichtskapsel letsel van de duim.

Volair plaat letsel en luxatie van de vinger

De klachten
Pijn aan de binnenzijde van het vingergewricht, meestal betreft dit het middelste gewricht van de vinger.

Wat is het
De aanhechting van de peesplaat aan de binnenzijde van de vinger is afgescheurd, soms neemt deze een botfragment mee. Deze blessure ontstaat door het overstrekken of “uit de kom” schieten (luxatie) van de vinger.

Diagnose
Een foto of echo kan laten zien of er een botfragment is afgebroken.

Behandeling
Direct na het letsel is rust (4 weken) de belangrijkste behandeling. Hiervoor wordt, als de vinger stabiel is een buddytape gegeven, en bij een volair plaat letsel een spalk gegeven, waarin de vinger niet overstrekt kan worden (zie foto). Daarna kan gestart worden met oefenen, en langzaam het klimmen weer opgebouwd worden, waarbij bepaalde grepen en bewegingen vermeden dienen te worden, met name overstrekking. Volledig hervatten van de klimtraining duurt vaak wel 3 maanden. Een enkele keer is het botfragment zo groot dat het vastgezet moet worden, andere redenen om te opereren zijn dat er een stukje van de volaire plaat of bot tussen het gewricht zit.

Advies specifiek voor klimmers
Belangrijk is dat je met deze diagnose snel (binnen 1 week) een spalk krijgt, waarin je vinger niet kan overstrekken, maar waarin je wel kan oefenen (zie onderstaande foto als voorbeeld), een vinger wordt namelijk snel stijf. Als je geopereerd wordt, vraag dan om een chirurg met een specialisatie in handchirurgie.

Figuur 2: Spalk voor volair plaatletsel.

Arthrose

De klachten
Pijn en zwelling van de gewrichten.

Wat is het
Klimmers die lang en veel klimmen hebben vaak verdikte botuiteinden of botcysten op een röntgenfoto, zonder dat ze hier last van hebben. Waarschijnlijk is dit een natuurlijke aanpassing van het bot aan de hoge belasting. artrose. Het is niet bekend of klimmers op lange termijn klachten krijgen van deze botverdikking. Soms hebben mensen wel klachten. Dit kan duiden op een overbelasting. Ook kunnen er haakvormige uitstulpingen of holtes (cysten) ontstaan aan het bot. Deze cysten en uitstulpingen kunnen irritatie geven aan de pezen.

Diagnose
Artrose wordt op een röntgenfoto gezien, soms kan er met echo gekeken worden welke pezen er precies last hebben van de cysten.

Behandeling
Het is niet bekend of artrose schadelijk is wanneer er geen klachten zijn. Het is dus ook niet bekend of de afwijkingen op de röntgenfoto behandeld moeten worden. Bij klachten worden rust en ontstekingsremmers aangeraden, soms kan een aanpassing in klimtechniek wat verlichting geven. Een Duitse orthopeed zag, wanneer het bovenstaande niet werkte, soms verbetering na een injectie in het gewricht. In Nederland zijn zulke ernstige gevallen nog niet gezien.

Vingerbreuken

De klachten

Zwelling, verkleuring en pijn van de vinger, die niet snel overgaat in rust. Pijn treedt op bij de minste belasting van de vinger, ook buiten het klimmen om.

Wat is het
Vaak komt een gebroken vinger voor na een val, maar een enkele keer komt een breuk ook spontaan voor: een overbelastingsbreuk of stressfractuur. Dit komt vaker voor bij jonge klimmers, en wordt vooral veroorzaakt door ‘crimping’: knijpgreepjes, en bij campusboard training.

Diagnose
Gewone breuken kunnen op een röntgenfoto gezien worden, een stressfractuur kan ook op een röntgenfoto gezien worden, maar is vaak lastig te zien. Behandeling: een stressfractuur geneest vooral met rust, tenminste 1 maand, maar vaker 3 maanden. Wanneer je weer begint te trainen is het belangrijk dat je pijnvrij traint, want pijn betekend in dit geval ‘terug bij af’ in het herstel.

Advies specifiek voor klimmers
Belangrijk is dat je snel (binnen 1 week) een spalk krijgt waarin de vinger voldoende en in een goede positie gestabiliseerd wordt maar waarin je wel kan oefenen, een vinger wordt namelijk snel stijf.

Bij kinderen met acuut vingerletsel (12-20 jaar) gaat het vaak om een groeischijfbreuk. Dit kan tot functieverlies lijden als de blessure niet goed behandeld wordt. Zie ook het hoofdstuk over kinderen en sportklimblessures.

Auteurs
Marco Bruens, Mathieu Ceron, Jasper Kamerling, Nikki Kolfschoten, David Krijgsman, Martin Ophey, Annemieke Videler.

Heeft u een opmerking over de inhoud van deze pagina, stuur dan een mail naar sport@nkbv.nl, voor persoonlijk advies, neem contact op met één van de fysiotherapeuten.

Laatste wijziging: 20-09-2015.

--

Klimblessures.nl wil de klimmer met een blessure informeren en de weg wijzen naar fysiotherapeuten die gespecialiseerd zijn in behandeling van sportklimblessures. We hebben op deze plek informatie over de meest voorkomende blessures verzameld, gestructureerd en van een waardeoordeel te voorzien. Dit is gebaseerd op een consensus van een aantal Nederlandse fysiotherapeuten die zich specifiek of hoofdzakelijk bezig houden met sportklimblessures.

Terug naar overzicht