Goede communicatie (zowel verbaal als non-verbaal) tussen klimmer en zekeraar is essentieel om veilig en zonder stress te kunnen klimmen. Er zijn diverse handelingen die zo belangrijk zijn dat ze om heldere en duidelijke communicatie vragen, bijvoorbeeld als de zekeraar mag stoppen met zekeren. Idealiter communiceer je hier zo over dat het nooit verkeerd geïnterpreteerd kan worden. De wijze waarop is echter minstens net zo belangrijk.

Volume op 10

"Theo, stand!"
"Wat?!?!"
"Stand, Theo, ik heb stand!!!"
"Heb je stand, Karel?"
"Ja, ik heb stand!"
"Kan ik je losmaken?"
"Ja, maak maar los!"
"Wat!?!?"

In de klimgebieden in de landen om ons heen hoor je bovenstaand voorbeeld regelmatig. Een koppel Nederlanders die luidruchtig elkaar laten weten wat de ander mag of moet doen. Voor Duitse of Belgische klimmers is bovenstaand scenario een gruwel. De dag begon zo rustig, maar helaas de stilte is voorbij en de Nederlandse invasie is geland. Hoofdschuddend vertrekken ze naar een ander massief waar (nog) geen druktemakers zijn.

Nederlanders zijn vaak luidruchtig en Nederlandse klimmers net zo goed. Al zijn de zekeraar en de klimmer slechts 15 meter van elkaar verwijdert, de touwcommando's worden op het hardst over en weer naar elkaar geschreeuwd. Omdat het moet. De touwcommando's zijn er rigide ingestampt. En na de klim wordt, al is er in de verste verte geen andere klimmer te bekennen, in vier talen 'Pas op, touw!' geroepen als het touw uit het omlooppunt wordt getrokken. Is dat nodig of is het overkill?

Opletten en anticiperen

Bovenstaande voorbeelden zijn natuurlijk gechargeerd. Ze bevatten uiteraard wel een kern van waarheid. Niemand zal betwijfelen dat goede communicatie tussen klimmer en zekeraar essentieel is om veilig te klimmen. Maar goed communiceren is meer dan zo hard mogelijk naar elkaar touwcommando's roepen. Kun je elkaar zien? Weet je door goed op te letten al exact wat de ander doet? Dan bereik je met gebaren of met praten zonder je stem te verheffen ook je doel. Zo kun als zekeraar vaak al ruim van te voren aan de lichaamstaal zien dat de klimmer moeite heeft met een lastige passage. Je anticipeert dan al vast op een eventuele val. En wanneer je ziet dat de klimmer op het relais ombouwt naar toprope, dan weet je na een simpel handgebaar en het weer vastmaken aan het touw door de klimmer dat je het touw strak mag trekken. Een oplettende zekeraar weet vrijwel altijd met welke handeling de klimmer bezig is, en kan daarop vervolgens anticiperen.

Visuele communicatie en logisch nadenken kan ook de oplossing zijn wanneer je elkaar door de wind, de drukte of het verkeerslawaai niet kunt verstaan. En om terug te komen op waar we dit artikel mee begonnen: wie zo te werk gaat, vermindert de geluidsoverlast. Omdat veel klimgebieden in natuurgebieden liggen wordt het bewaren van de rust door andere gebruikers (rustzoekers, vogelaars, wandelaars) op prijs gesteld.

Simpele voorbeelden van visuele communicatie zijn:

• Om te laten zakken: vuist maken en met de wijsvinger naar beneden rondjes draaien.
• Blokken: Met platte hand horizontaal heen en weer zwaaien.
• In alle situaties: heb oogcontact met elkaar en leef je als zekeraar in met hetgeen je klimmer doet.

Vooraf doorspreken

Stem zowel de mondelinge als de visuele communicatie vooraf met je klimpartner af, zodat je elkaar kort en bondig kunt laten weten wat de status van je klim- of zekeractiviteit is. Dat geldt in het bijzonder voor klimmers die nog maar net begonnen zijn, of klimmers met veel wisselende contacten.

Spreek bij lange routes waar je uit het zicht van elkaar kan komen af wat je doet als je elkaar én niet meer ziet én niet meer kan horen. Dat speelt natuurlijk met name in multi-pitch routes. Soms kun je elkaar echt niet meer horen als je om een hoek bent geklommen en er ook nog eens harde wind is. Hoe weet je nu of de voorklimmer stand heeft en zelf kan gaan klimmen!?! Veel mensen zijn als de dood voor deze situatie, en raken in paniek of blokkeren. Maar waarom eigenlijk? Als de voorklimmer immers op de volgende stand komt, maakt hij stand. Business as usual. Wat hij echter ook doet, is alles voorbereiden om DIRECT de naklimmer te gaan zekeren. Pas DAARNA haalt hij het touw volledig in en start DIRECT met het zekeren van de naklimmer. Als naklimmer blijf je zekeren TOT HET TOUW VOLLEDIG UIT is. Daarna breek je de stand af en ga je klimmen. Tegen die tijd ben je allang gezekerd door je voorklimmer. Zie je wel! Niks aan de hand. Mits je het van te voren goed door hebt gesproken en een keer droog hebt geoefend.

Soms is roepen echter wel degelijk de beste oplossing. Bijvoorbeeld als de klimmer (per ongeluk) een tussenzekering overslaat of een kapitale fout maakt. Zijn er meerdere mensen tegelijk aan het klimmen op het klimmassief dan noem je de naam van de klimmer bij de aanwijzing. Verhef je stem niet meer dan nodig. Vaak lukt het om op normale toon met elkaar te praten.

Communicatie

Hieronder staat de basis voor mondelinge communicatie om aan te leren bij klimcursussen. Zelfstandige klimmers kiezen vervolgens zelf samen met hun klimpartner een voor hen passende werkwijze. Ervaren klimmers in multi-pitch routes kunnen hun mondelinge communicatie reduceren tot slechts het essentiële ‘stand’ en ‘nakomen’ overblijven. Per se nodig is ook dat niet zoals we hierboven al zagen.

Ga ALTIJD 'proefhangen' in het touw voor je de zelfzekering losmaakt. Vraag de zekeraar of hij/zij het touw strak trekt en voel dat je vast zit en de zekeraar je gewicht draagt. Maak daarna pas de zelfzekering los.

Tip 2

Roep NOOIT stand bij ombouwen naar toprope! De zekeraar kan dan per ongeluk denken dat hij/zij je los mag maken. Als jij vervolgens zonder de bij tip 1 genoemde check je zelfzekering los maakt, dan val je tot op de grond! Dit is een veelvoorkomende oorzaak van zware en zelfs dodelijke ongevallen bij het sportklimmen.

*Bij voorkeur spreek je iedereen in de vallinie rustig aan en vraag je of ze eventueel aan de kant willen gaan VOORDAT je het touw uit de route trekt. In de praktijk hoef je dus bijna nooit dit commando te roepen.