klimblessures.nl wil de klimmer met een blessure informeren en de weg wijzen naar fysiotherapeuten die gespecialiseerd zijn in behandeling van sportklimblessures. we hebben op deze plek informatie over de meest voorkomende blessures verzameld, gestructureerd en van een waardeoordeel te voorzien. dit is gebaseerd op een consensus van een aantal Nederlandse fysiotherapeuten die zich specifiek of hoofdzakelijk bezig houden met sportklimblessures.In dit artikel behandelen we een aantal veelvoorkomende blessures aan de schouder. Er wordt (voor zover mogelijk) onderscheid gemaakt tussen wetenschappelijk bewezen behandelmethoden en niet bewezen methoden. De informatie op deze site is ook bedoeld voor (para)medici om kennis op te doen over sportspecifieke blessures en behandelmethoden. 

Schouderblessures

Tijdens het klimmen zijn de handen merendeels boven schouderhoogte. Vooral in overhangende routes komt er daardoor veel kracht op de schoudergordel te staan. Bijna één op de vijf klimmers krijgt ooit een keer te maken met een schouderblessure. De schoudergordel bestaat uit meerdere gewrichten en vormt samen spieren en pezen een complex geheel. Krachtsporten, zoals klimmen, kunnen leiden tot verkorting van de spieren rondom de schouder, waardoor blessures makkelijk ontstaan. Goede warming-up, sterke schouderspieren, maar vooral ook een goede klimtechniek zijn dus belangrijk. Daarnaast behoeven  ‘standaard’ schouderletsels, zoals een gebroken sleutelbeen, soms een andere behandeling bij klimmers, omdat er meer gevergd wordt van de schouder.  De ervaring leert dat klimmers met een schouderblessures zich vaak laat presenteren bij de juiste zorgprofessionals. Enerzijds  komt dit doordat vaak pas laat contact wordt gezocht met een arts of fysiotherapeut. Anderzijds omdat huisartsen die niet bekend zijn met de sport, de klachten soms onderschatten. De schouder is een moeilijk gewricht om goed te onderzoeken en het is dus belangrijk bij schouderklachten laagdrempelig op zoek te gaan naar gespecialiseerd advies.

Peesirritatie van de schouderspieren (rotator-cuff) of bicepspees

De klachten
Pijn in de schouder/bovenarm bij het heffen van de arm boven het niveau van de schouder, naar voren of naar opzij. Belangrijk is of het ineens is ontstaan of langzaam steeds erger is geworden. Vaak is de pijn het meest heftig bij de warming up, en wordt de pijn minder gedurende het klimmen. Vaak wordt de pijn ‘s avonds weer erger, en bij specifieke bewegingen, vaak bij bewegingen van de arm boven het hoofd. ’s ochtends kan de schouder stijf aanvoelen. Wanneer de pijn plotseling ontstaan is na een krachtige beweging (bvb dyno) kan het zijn dat je een kleiner of groter scheurtje in een van de pezen van de rotator cuff (de kleine spieren van de schouder) hebt opgelopen. Als je de arm direct niet meer om hoog krijgt, met of zonder pijn, is het mogelijk dat er een of meerdere pezen gescheurd zijn. Als je meteen je arm niet meer omhoog kan bewegen van de pijn of je helemaal niet veel pijn maar gewoon de arm niet meer goed kunt optillen, kan er ook meer kapot zijn gegaan.

Wat is het
Er wordt een onderverdeling gemaakt in plots ontstane klachten, of geleidelijk erger wordende klachten. Plots ontstane klachten kunnen duiden op een scheur van een of meer spieren of pezen van de schouder, of een SLAP laesie: een scheur van de aanhechting van de lange bicepspees. Geleidelijk ontstane klachten wijzen meer op een irritatie, inklemming of slijtage van de pezen van het schoudergewricht. Ook kan daarbij een of meerdere slijmbeurzen geïrriteerd zijn.

Diagnose
Vooral bij acuut ontstane klachten (tijdens het klimmen) is het belangrijk dat er snel een goede diagnose wordt gesteld. Vaak kan de sportklim fysio de diagnose stellen door middel van lichamelijk onderzoek en bij twijfel aangevuld met een echo. Bij aanhoudende klachten is het aan te raden advies in te winnen van een orthopeed.

Behandeling

• Gescheurde schoudergordel: Hier zal vaak een operatie door een orthopedisch chirurg voor gedaan moeten worden.
• SLAP laesie: Afhankelijk van de klachten kan een operatie worden overwogen. Hierbij wordt de pees opnieuw vast gemaakt, vaak kan dit met een kijkoperatie. -
• Peesirritatie van de schoudergordel of bicepspees: bij blessures van de schouder is het belangrijk dat je de schouder blijft bewegen en oefenen. De basis van de behandeling is het trainen van de exo-rotatoren. Een in klimmen gespecialiseerde fysiotherapeut kan je uitleggen hoe je het beste de schoudergordel weer op traint.
• Verrekking van de pezen van de schouderkop: hierbij is het belangrijk om enkele weken (ten minste 3) niet te klimmen en niet aan de schouder te hangen. Wel moet je de schouder blijven bewegen. Hierna weer rustig pijnvrij opbouwen.

Advies specifiek voor klimmers
Het is bekend dat peesirritaties en verrekkingen van de schoudergordel vaak langdurig zijn. Een (klim)fysiotherapeut kan je oefeningen geven, en helpen bij het trainen tijdens je herstelperiode. Niet alle huisartsen/orthopedisch chirurgen/fysiotherapeuten zijn even bekend met de klimsport. Ga bij twijfel voor een second opinion bij een orthopeed of klimfysiotherapeut gespecialiseerd in schouder- en/of sportletsels.

Preventie
Zorg dat je schouderspieren goed getraind zijn, zeker als je dynamische bewegingen maakt en overhang klimt. Als je lang niet geklommen hebt, zorg dan dat je rustig weer kracht op traint voordat je dergelijke bewegingen uitvoert. Bij een goede schouderspiertraining horen oefeningen voor de spieren van je schouderblad, je rug en je buik (core-stability). Daarnaast speelt bij langdurige schouderklachten vaak een beperkte mobiliteit van het schoudergewricht, de schoudergordel en de nek een grote rol. Ook de midden- en onderrug horen over een bepaalde beweeglijkheid te beschikken. Een gebrek hieraan resulteert vaak in een overbelasting van structuren in en om de schouder.

AC luxatie: gescheurd kapsel en banden van het sleutelbeen

De klachten
Een acute pijn aan de buitenzijde van het sleutelbeen waar zich het acromioclaviculaire (AC) gewricht bevindt (verbinding tussen sleutelbeen en schouderblad). Dit gebeurt meestal na een val op de bovenzijde van de schouder, of door een val op de elleboog. Soms staat het uiteinde van het sleutelbeen hoger dan normaal.

Wat is het
Een scheur van het kapsel en de banden van het AC gewricht.

Diagnose
Lokale pijn en soms hoog stand van het sleutelbeen. Een röntgen-foto wordt soms gemaakt om een breuk uit te sluiten.

Behandeling
In het ziekenhuis wordt over het algemeen geadviseerd tijdelijk rust te houden. Als er slechts het kapsel van het AC gewricht overrekt is (graad 1), zijn de klachten vaak minimaal en kan op geleide van de klachten langzamerhand het klimmen worden hervat. Bij een ruptuur van het kapsel (graad 2) kan het herstel wat langer duren en is het zeker zinvol informatie en advies in te winnen van een fysiotherapeut. Bij graad 3 is er een evidente hoogstand van het uiteinde van het sleutelbeen zichtbaar. Het kapsel en een of meer banden zijn in dit geval aangedaan. Advies inwinnen bij een medisch specialist of gespecialiseerde fysiotherapeut is aan te raden. Vaak herstellen ook dit soort letsels goed met rust en fysiotherapie. Operatief herstel wordt nauwelijks nog uitgevoerd aangezien de resultaten dubieus zijn. 

Advies specifiek voor klimmers
Als de klachten niet snel overgaan of bij twijfel,vraag dan het advies van een sportklimfysiotherapeut.

Schouder uit de kom (Schouderluxatie)

De klachten
Een acute pijn en onvermogen om de arm te bewegen, je voelt dat de schouder uit de kom is.  

Wat is het 
Ontwrichting van het schoudergewricht waarbij de schouderkop in de meeste gevallen voor de schouderkom staat. Een luxatie kan gepaard gaan met een breuk van de schouderkop en/of een beschadiging van de schouderkom De bijkomende letsels worden soms gemist en kunnen leiden tot herstelvertraging, blijvende klachten, en steeds opnieuw uit de kom schieten van de schouder.  

Diagnose 
Meestal is een contour verschil van de pijnlijke schouder ten opzichte van de gezonde schouder te zien. Op een röntgenfoto is goed te zien dat de schouder ontwricht is. Het is aan te raden een controle foto te maken nadat de schouder is teruggezet, hierop is bijkomend letsel van schouderkop, en –kom goed op te beoordelen.  Als de schouder heel vaak uit de kom gaat, kan met een MRI het kapsel bekeken worden.  

Behandeling 
Laat de schouder terug zetten in het ziekenhuis. Indien de schouder herhaaldelijk uit de kom schiet, kan een operatie worden gedaan.

Advies specifiek voor klimmers 
zorg dat je schouder weer sterk is voor je weer gaat klimmen. Een (klim)fysiotherapeut kan je oefeningen geven om je schouder weer sterk te maken, en helpen bij het trainen tijdens de herstelperiode.  

Preventie 
Een schouderluxatie komt vaak voor bij bewegingen waarbij je schouder naar buiten gedraaid is. Zorg dat je deze bewegingen gecontroleerd maakt. Ook is het belangrijk over een goede “deadpoint” techniek te beschikken om onnodige tractie-belasting op je schoudergewricht te voorkomen.

Aanvullende opmerking
Klimfysiotherapeuten zien regelmatig klimmers met een milde vorm van instabiliteitsklachten. De schouder voelt dan in bepaalde houdingen niet helemaal stevig. Klimmers geven dan niet zo zeer pijn aan maar een gevoel van onzekerheid alsof de schouder uit de kom wil. Deze milde vorm van instabiliteit is goed trainbaar onder begeleiding van een klimfysiotherapeut. Je moet er in ieder geval naar laten kijken omdat je dan wel meer “at risk” bent voor de bovenstaande luxaties of andere schouder- en nekklachten. 

Heeft u een opmerking over de inhoud van deze pagina, stuur dan een mail naar sport@nkbv.nl, voor persoonlijk advies, neem contact op met één van de fysiotherapeuten.