Op een objectieve manier de moeilijkheid van Alpiene routes bepalen is niet eenvoudig. Het gaat, anders dan bij een rotsklimroute van één lengte, niet alleen om de technische moeilijkheden gecombineerd met de lengte en de steilte. Bij alpiene routes spelen ook de hoogteligging, de kwaliteit van de rots, de moeilijkheid van de oriëntatie en de expositie een rol. Op basis van al deze factoren krijgt een route een moeilijkheidswaardering die geldt voor ideale/gemiddelde omstandigheden. Maar die tref je niet altijd aan! De seizoenen en bijbehorende weersomstandigheden en je eigen conditie spelen er een heel erg grote rol bij hoe jij de daadwerkelijke moeilijkheidsgraad ervaart.

De alpiene moeilijkheidswaardering

In de Alpenlanden wordt een systeem gebruikt van moeilijkheidswaarderingen voor Alpiene routes dat overal hetzelfde is - alleen de taal verschilt per land. Wat direct opvalt aan dit systeem is dat er niet, zoals bij het rotsklimmen, voor een betekenisloos cijfer is gekozen. De naamgeving van de in totaal 7 categoriën is gelijk ook een waardeoordeel over de klim; die is bijvoorbeeld 'eenvoudig' of 'erg moeilijk'. Vaak wordt deze waardering aangevuld met extra informatie in de vorm van technische moeilijkheid van de route en/of de maximale steilte van ijspassages. Ook wordt er, net als bij multi-pitch rotsklimroutes, soms een verplicht vrijklimniveau genoemd.

Frankrijk	Duitstalige landen	Ervaringsniveau (bij benadering)
F, facile	L, Leicht	Doorgaans geschikt voor beginners
PD, peu difficile	WS, Wenig Schwierig	Enige ervaring nodig
AD, assez difficile*	ZS, Ziemlich Schwierig*	Voor gevorderde klimmers*
D, difficile	S, Schwierig	Voor vergevorderde klimmers
TD, très difficile	SS, Sehr Schwierig	**
ED, extremement difficile	AS, Äußerst Schwierig	**
ABO, abominable difficile	EX, Extrem Schwierig	**

* Binnen het AD niveau vind je erg grote verschillen qua technische moeilijkheidsgraad. Ook worden sommige lange en serieuze graten slechts met AD gewaardeerd. Technisch zijn ze misschien niet heel moeilijk, maar ze mogen door hun lengte en complexiteit niet onderschat worden. Een AD graat van 200 meter lengte op 3000 m hoogte is onvergelijkbaar met een 2 kilometer lange AD graat op 4000 m hoogte.
** In de hogere moeilijkheidsgraden is het veel zinvoller om naar technische moeilijkheden, lengte, hoogte en specifieke eisen van de route te kijken dan naar de overall-waardering.

Eigen kunnen

Als je de alpiene gidsjes van nu met die van tientallen jaren geleden vergelijkt dan valt op dat de overall-waardering van routes niet of nauwelijks is aangepast aan de veranderde klimatologische omstandigheden. Wat vroeger een makkelijk sneeuwveld was kan nu een tijdrovend en gevaarlijk puinveld met op scherp liggende rotsblokken zijn. Maar misschien nog wel belangrijker dan de klimaatverandering is dat ook de klimmer veranderd is. Waar vroeger het technisch niveau van klimmers en de gebrekkige uitrusting de limiterende factoren waren, is dat tegenwoordig eerder het gebrek aan ervaring in eenvoudig (basis-) terrein. Een hoog technisch klimniveau in rots of ijs is voor moderne goed getrainde klimmers snel te bereiken, door in hal en in de klimgebieden te trainen. Ervaringsuren maken in alpien basisterrein is voor Nederlanders lastiger. Daarvoor moet je immers in dat terrein zelf op pad zijn. Bij jou thuis om de hoek kun je dat simpelweg niet oefenen.

Stel we nemen twee fictieve routes als voorbeeld. Route 1 is een 18 meter lange en overzichtelijke met ED gewaardeerde pure rotsroute in het Mont Blanc massief in het zicht van de hut en met telefoonontvangst. De route kan vanaf elke standplaats abgeseild worden. Route 2 is een 3 kilometer lange D-graat in het Berner Oberland boven de 3500 meter zonder tussentijdse ontsnappingsmogelijkheden. Route 1 is voor de moderne, goed getrainde klimmer echt niet meer 'Extremement Difficile', maar gewoon een leuke technische uitdaging die je in een uurtje of twee klimt en afdaalt. Route 2 met de beperkte zekeringsmogelijkheden, de losse rots en de verse poedersneeuw zal ers uit het laagland een gevaarlijke, tijdrovende en niet te onderschatten onderneming zijn. Wat is nu moeilijker? ED of D?.

Belangrijker dan kijken naar de overall. moeilijkheidswaardering is kijken of een alpiene route specifiek bij het ervaringsniveau en de wensen van jouw en je maatje past. Het samenspel van alle factoren zoals weer, omstandigheden, fysieke en mentale conditie van jou en je tochtgenoten in de touwgroep bepaalt vervolgens hoe de definitieve moeilijkheid van deze route op die ene specifieke dag voor jullie aanvoelt.

Leidraad

Staar je dus niet blind op de overall-waardering, maar beoordeel elke tocht afzonderlijk. Voor jezelf én je tochtgenoten. De overall-waardering is daarbij maar één van de vele factoren die je gebruikt om te bepalen of je een tocht aan kan of niet. Naast de moeilijkheidswaardering helpen de omschrijving van de karakteristieken van de tocht in het gidsje én de ervaringen van voorgangers op internetfora je om er achter te komen hoe een geplande route in de praktijk voor jullie waarschijnlijk uit zal pakken. Probeer vooral te interpreteren hoe een tocht zich verhoudt tot routes die je al gedaan hebt. Dat is namelijk het meest tastbare wat je kan doen. En omdat de condities van alpiene routes - net als je eigen conditie - sterk variëren bepaal je uiteindelijk pas last minute of je een tocht wel of niet gaat doen.

Tip: Duren je tochten structureel langer dan de richttijd uit het gidsje? Doe een stapje terug. Kies voortaan kortere en eenvoudiger tochten die je wel veilig en relaxt binnen de gidsjestijd kunt doen.

Zie ook de SAC-Berg- und Hochtourenskala

Zie ook 3x3 zomer. Een handige tool om tochtenplanning objectief te maken.