Leeftijdsgrenzen kinderen bij klimmen en zekeren

Welke leeftijdsgrenzen gelden er voor klimmen en zekeren?

Klimmen is voor de meeste kinderen net zo natuurlijk als lopen. De stap van speelrek naar klimwand is voor hen meestal maar erg klein. Vanaf welke leeftijd kunnen kinderen eigenlijk mee naar de klimwand? En wanneer kunnen ze zelfstandig klimmen, zelfstandig de Partnercheck uitvoeren, en belangrijker nog, wanneer kunnen ze zelfstandig zekeren? Het antwoord hierop hangt van een aantal zaken af, maar voornamelijk van de leeftijd van het kind en het kunnen van het kind. Beide zijn bepalend voor de mate van toezicht die volwassenen moeten houden. Daarnaast spelen ook nog de huisregels van klimfaciliteiten een belangrijke rol.

Leeftijdsgrenzen

De Stichting Veiligheid Klimsport heeft een document opgesteld over leeftijdsgrenzen in de klim- en bouldersport. Deze leeftijdsgrenzen zijn gebaseerd zijn op de fysieke en mentale ontwikkelingsfasen van het kind, op het wettelijk kader en op de ervaring van meer dan 30 jaar indoor klimsport. De SVK richtlijn voor het klimmen en boulderen met minderjarigen stelt de ondergrens waaraan voldaan moet worden om de veiligheid bij het klimmen en boulderen met minderjarigen optimaal te waarborgen. De richtlijn is van toepassing op kinderen die regelmatig klimmen en boulderen of in opleiding zijn met als doel zelfstandig de klimsport te beoefenen, of hiertoe al in staat zijn. De richtlijn is niet van toepassing op eenmalige activiteiten zoals gymlessen, kinderfeestjes of kennismakingslessen. De NKBV baseert haar opvatting over leeftijdsgrenzen bij klimmen en boulderen op het SVK document.

Download hier de SVK Richtlijn voor Klimmen met Minderjarigen (juli 2021), en de informatie over het SVK labelsysteem.

SVK RICHTLIJN klimmen met minderjarigen

Fysieke en mentale ontwikkelingsfasen

In beginsel kunnen kinderen van alle leeftijden klimmen en boulderen, mits er een voor het kind toereikende vorm van toezicht is. Hoe jonger het kind én hoe minder ervaren het kind, hoe groter de mate van toezicht moet zijn. Maar klimmen is niet alleen maar klimmen. Klimmen is in belangrijke mate ook zekeren en samen de partnercheck uitvoeren.

De NKBV hanteert in haar cursussen en opleidingen het principe dat iemands competentie leidend is voor wat deze persoon kan en mag. Zo ook in het geval van het klimmen en zekeren door kinderen. Een ervaren 13-jarige klimmer kan logischerwijs meer taken en verantwoordelijkheden aan dan een beginnende 16-jarige. Bij het zekeren en bij de partnercheck draagt de klimsporter echter een grote mate van verantwoordelijkheid, meer dan bij de meeste andere sporten. De zekeraar heeft letterlijk het leven van de klimmer in handen. De verantwoordelijkheid die hier bij komt kijken is zo groot dat van jonge kinderen niet verlangt mag worden dat zij deze verantwoordelijkheid zelfstandig kunnen dragen. Dat kunnen ze pas wanneer ze de consequenties van hun handelen volledig kunnen overzien. En daar hoort een bepaalde minimum leeftijd bij.

De wetgever kijkt naar de sport volgens het zelfde principe. Er gelden weliswaar geen minimale leeftijdsgrenzen voor wat betreft het uitoefenen van activiteiten waarbij een kind de verantwoordelijkheid heeft over het welzijn van een ander. Maar mocht het tot een incident komen dan zijn volgens de wetgever de omstandigheden van het geval en de competentie van de klimmer en zekeraar uiteindelijk bepalend voor de beoordeling van een specifiek (on)geval.

Fotograaf Sander Luckers.

Overdracht van verantwoordelijkheden

Wanneer kinderen aangeleerd wordt om te zekeren dan moet het moment van overdracht van verantwoordelijkheden afgestemd zijn op kunnen van het individuele kind. Leeftijd speelt hierbij een secundaire rol. De belangrijkste vraag die een begeleider/instructeur/trainer zich daarbij moet stellen is: 'Wat kan het kind?' en niet 'Hoe oud is het kind?'.

Klimvaardigheidsbewijs NKBV

De klimvaardigheidsbewijzen (KVB's) van de NKBV worden verstrekt na het met goed gevolg afgelegd hebben van een klimcursus. Er zijn drie NKBV klimvaardigheidsbewijzen waarbij de volgende leeftijdsgrenzen worden gehanteerd:

Indoor Toprope: de minimale leeftijd voor afgifte van het KVB Indoor Toprope is 8 jaar. Kinderen jonger dan 8 jaar kunnen een cursus IT volgen én met goed gevolg afsluiten. Ze krijgen echter pas op 8-jarige leeftijd een KVB IT.
Indoor Voorklimmen: de minimale leeftijd voor afgifte van het KVB Indoor Voorklimmen is 12 jaar. Kinderen jonger dan 12 jaar kunnen een cursus IV volgen én met goed gevolg afsluiten. Ze krijgen echter pas op 12-jarige leeftijd een KVB IV.
Outdoor Voorklimmen: de minimale leeftijd voor afgifte van het KVB Outdoor Voorklimmen is 14 jaar. Kinderen jonger dan 14 jaar kunnen een cursus OV volgen én met goed gevolg afsluiten. Ze krijgen echter pas op 14-jarige leeftijd een KVB OV.

Jeugdklimmen in de klimhal

De meeste klim- en boulderenhallen hebben een eigen huisreglement waarin ook leeftijdsgrenzen worden gehanteerd. Deze huisregels zijn bij het bezoek aan een klim- of boulderhal leidend en gaan boven de in dit artikel genoemde SVK of NKBV richtlijnen. In sommige hallen wordt gewerkt met een eigen systematiek waarmee aangeduid wordt welke competenties kinderen beheersen. Een voorbeeld hiervan is het labelsysteem van de SVK waarbij de jeugd op basis van leeftijd en kunnen in categorieën A tot en met F ingedeeld wordt, vergelijkbaar met de in de wedstrijdsport gebruikelijke indeling. Met behulp van een gekleurd label aan de gordel is duidelijk in welke categorie het kind valt, zodat voor elke instructeur inzichtelijk is wat het niveau van het kind is. Ook hier geldt uiteindelijk dat de competenties van het kind bepalend zijn welk kleur label hij krijgt, en niet de leeftijd.

SVK Labelsysteem poster SVK LABELSYSTEEM

Informeer bij de lokale klim- of boulderhal en/of klimvereniging wat de mogelijkheden zijn om met jouw kind te gaan klimmen. Informatie over klimcentra en klimverenigingen in Nederland vind je elders op de NKBV website. Je kunt ook contact opnemen info@nkbv.nl.

Meer informatie

Uitgebreide informatie over hoe je kinderen leert zekeren kun je vinden in de volgende (Duitstalige) artikelen:

Het artikel 'Aufsicht mit Durchblick' van de DAV Sicherheitsforschung.
Het artikel 'Sicher sichern - Schritt für Schritt' van de DAV Sicherheitsforschung.
Het artikel 'Sichern will gelernt sein' uit Bergundsteigen. Dit artikel gaat nader in op het aanleren van topropeklimmen. Hierbij wordt naar drie leerfasen gedifferentieerd. Daarnaast vind je er een checklist voor cognitieve, sociale en motorische competenties en een overzicht van de mogelijkheden die je als trainer hebt om extra veiligheid bij het zekeren in te bouwen.
Het artikel 'Tauglichkeit von Sicherungsgeräten für Kinder', p.18-21, 3D Magazine, Alpenverein Österreich.