Risicogroep
Overlijden als gevolg van een hartstilstand is de meest voorkomende niet-traumatische doodsoorzaak onder bergsporters. Wie vanuit het vlakke land (relatief) ongetraind ineens op hoogte actief bezig is loopt extra risico. Maar hoe zit het wanneer je al hartproblemen hebt? 

Zuurstof
De luchtdruk op zeeniveau daalt met toenemende hoogte. Door de lagere luchtdruk daalt ook de zuurstofdruk. Hierdoor kan het lichaam minder zuurstof opnemen. Het lichaam heeft echter wel dezelfde hoeveelheid zuurstof nodig op hoogte als op zeeniveau. Zeker wanneer er op hoogte ook een bergsport wordt beoefend. Gezonde mensen kunnen de zuurstofdaling in de lucht compenseren. Je gaat sneller ademen om voldoende zuurstof binnen te krijgen en je hart gaat sneller kloppen. De aanpassingen van je lichaam aan de hoogte noemen we acclimatisatie. Om voldoende zuurstof rond te pompen, moet je hart harder werken. Iets wat voor mensen met een hartproblemen lastiger kan zijn.  

Bij een hoge bloeddruk
In de eerste dagen op hoogte is de bloeddruk tijdelijk hoger. Over het algemeen is dit niet ernstig. Wel moet je met een aantal zaken rekening houden als je de bergen in gaat. Ten eerste mag je alleen reizen boven de 3000 meter als de bloeddruk op zeeniveau goed onder controle is. Daarnaast is het raadzaam om de eerste dagen zware inspanning te vermijden. Indien je bloeddrukverlagende medicijnen gebruikt, moet je deze blijven gebruiken. Sommige medicijnen hebben echter nadelige invloed op de acclimatisatie. Overleg dit met je behandelend arts.

Bij gebruik bloedverdunners
Onderneem geen activiteiten waarbij je een groter risico op letsel loopt. Het wordt afgeraden om langere perioden op grote hoogte te verblijven. Realiseer je dat in afgelegen gebieden hulp niet snel beschikbaar is.

Na een hartinfarct of hartoperatie
Na een dotterprocedure moet je minimaal zes maanden niet boven de 2500 meter komen. Na een hartinfarct hangt het van de grootte van het infarct af hoe de pompfunctie van het hart is. Een fors beperkte pompfunctie is een reden om hoogte te vermijden. Het is belangrijk dat je klachtenvrij bent bij inspanning op zeeniveau. Verder is het verstandig om een hartfilmpje tijdens de inspanning te laten maken. Eenmaal in de bergen moet je boven de 2000 meter geleidelijk stijgen (niet meer dan 500 meter per dag). Houd er rekening mee dat sommige medicijnen voor het hart invloed hebben op de acclimatisatie. Overleg altijd met je cardioloog.

Aangeboren hartproblemen
In het Wilhelmina Kinderziekenhuis is een onderzoek uitgevoerd naar de ademhaling en hartfunctie tijdens inspanning op hoogte bij mensen met een aangeboren hartaandoening in vergelijking met gezonde mensen. De deelnemers met een aangeboren hartaandoening waren patiënten met een zogenaamde Fontan circulatie. Uit de resultaten blijkt dat in het algemeen de patiënten met een aangeboren hartaandoening vergelijkbaar op hoogte reageren als gezonde mensen. Er zijn in het onderzoek geen aanwijzingen gevonden om stabiele Fontan patiënten te ontraden om op vakantie te gaan met het vliegtuig en deel te nemen aan bergsporten zoals skiën of bergbeklimmen tot een hoogte van 2500 meter. 

Lees hier het volledige artikel.

Risico-check in het Duits
De Duitse Alpenvereniging DAV heeft een folder ontwikkeld met een korte checklist om te bepalen wat de persoonlijke risico's zijn op hartproblemen op hoogte.  

• download PHT-check (pdf, 1 Mb, Duitstalig). 
• Meer info over dit onderwerp (website DAV, Duitstalig).

Conclusie
Of je veilig de gewenste reis kunt maken, hangt onder andere af van de hoogte, de geplande activiteiten, de aard van de hartaandoening en je algemene medische conditie. Overleg altijd met je behandelend arts en vraag zo nodig advies aan een arts met kennis over hoogtegeneeskunde.

Auteur: NKBV-Medische Commissie (w.o. Edith Kortekaas)