Een half jaar geleden werden klettersteigsets van diverse fabrikanten teruggeroepen. Het bleek dat een bepaald type elastisch band sneller (en onzichtbaarder) versleet dan werd gedacht. De daardoor verzwakte 'armen' van de sets konden bij een grote val breken. Dit kwam helaas pas aan het licht na een dodelijk ongeval. De huidige recall gaat over een ander onderdeel van de klettersteig-set; het onderdeel wat voor de energieopname zorgt - ook wel de 'rem' genoemd. 

Afbeelding 1: een klettersteigset met wrijvingsrem. Bron: Oesterreichischer Alpenverein.

Touwrem versus scheurband
Er zijn grofweg twee constructiemethoden voor de rem waarmee klettersteigsets de valenergie van een vallend persoon absorberen. Deze methoden zijn:

• Wrijvingsrem. Een touw zigzagt door een aluminium (rem)plaat met gaten of sleuven. Bij een val wordt het touw door de plaat getrokken. De wrijving die dit veroorzaakt remt de val geleidelijk af.
• Scheurband. Een bandlus die is vastgestikt scheurt bij een hoge belasting gelijkmatig over een lengte van enkele decimeters los en absorbeert hiermee de valenergie.  

Veroudering van het touw
Bij de vorige recall is uitgebreid onderzoek gedaan naar de veroudering van bandmateriaal van klettersteigsets. Dit onderzoek is na publicatie van de recall doorgegaan en uitgebreid met onderzoek van alle typen klettersteigset. Hierbij is het huidige probleem aan het licht gekomen.

Bij een wrijvingsrem is de dikte en soepelheid van het touw precies afgestemd op de grootte van de gaten in de remplaat en de configuratie van het touw. Door veroudering wordt het touw minder soepel en zelfs dikker. Logisch gevolg hiervan is dat het dan minder makkelijk door de remplaat te trekken zijn. Hierdoor zal de weerstand van de remplaat bij een eventuele val met een oude set een stuk groter zijn dan bij een set met een nieuw touw. Omdat daarnaast de sterkte van alle banden van de set afneemt, bestaat de kans dat een forse val leidt tot een totaal falen van een van de banden... De set kan breken. 

DE HUIDIGE RECALL BETREFT SETS MET WRIJVINGSREM, MAAR NIET ALLE! CHECK DAAROM DE LIJST HIERONDER.

Afbeelding 2: een set met touwrem waarvoor de recall geldt. Bron: Mammut.

Overzicht van alle sets 
Er is door de DAV Sicherheitsforschung een lijst uitgegeven. Hierop staan alle klettersteigsets vermeld waar één van beide recalls van het afgelopen half jaar voor geldt. De gegevens in de lijst zijn afkomstig van de respectievelijke fabrikanten. Je kunt deze lijst via onderstaande links in het Duits of Engels inzien:

Rückrufliste Klettersteigsets (Duits) of Recall Via Ferrata Set (Engels)

De lijst heeft 4 kolommen:

• In kolom 2 staan de sets waarvoor de recall i.v.m. problemen met de elastische banden geldt.
• In kolom 3 staan de sets waarvoor de recall i.v.m. problemen met de touwrem geldt.
• In kolom 4 doet voor de recalls niet echt terzake. Hier wordt door de fabrikant de maximale levensduur van hun klettersteigsets gegeven. Deze maximale levensduur is afhankelijk van de mate van gebruik en de mate van slijtage. De gebruiker moet hier zelf over oordelen. 

In bezit van een klettersteigset die op de lijst staat - wat nu? 

• Heb je een klettersteigset die in kolom 2 of 3 genoemd wordt, ga dan naar de website van de fabrikant en lees daar wat je moet doen.
• Wie een set heeft die een half jaar geleden omgeruild is ivm de vorige recall heeft nu een model in bezit waar de huidige recall niet NIET voor geldt. 

Volg onderstaande links naar de websites van de fabrikanten waar één van beide recalls voor geldt:

De NKBV houdt de afloop van deze terugroepactie in de gaten en zal nieuwe ontwikkelingen op de homepage melden. Bij vragen kan contact opgenomen worden met veiligheid@nkbv.nl. Meer over dit onderwerp kun je lezen op o.a. de site's van de UIAA, DAV en OEAV. Ook in BergundSteigen 1/2013 wordt uitgebreid bericht over wat er bij de beide recalls aan de hand was.

Achtergrondinformatie over de recall kun je in het persbericht van de Duitse Alpenvereniging nalezen.

Op de website van Edelrid wordt een voortreffelijke uitleg gegeven over wat er precies aan de hand is en waarom er vroeger geen problemen waren en nu 'ineens' wel. Lees hier meer. 

Veilig op de klettersteig
Bij alle commotie over de recalls moet niet vergeten worden dat het om overschrijding van normgrenzen gaat door veroudering. Deze overschrijding is geleidelijk, niet direct catastrofaal en moet in verhouding worden gezien tot de veel grotere risico's van vallen, steenslag, etc waar iedere klettersteig-beklimmer aan bloot is gesteld. 

Tot slot de reminder dat VALLEN OP EEN KLETTERSTEIG ALTIJD VERMEDEN MOET WORDEN. Bij een val op een klettersteig treden zulke grote krachten op dat de kans op ernstig letsel door een val tegen de rots of een voetsteun/verankeringspunt hoog is - ook zonder dat de klettersteigset het begeeft. Klim daarom nooit op de valgrens.  

Toch gevallen? Na elke val met touwdoorloop of uitscheuren van de band moet de klettersteigset vervangen worden. Bij twijfel de set niet meer gebruiken en contact opnemen met de fabrikant of de importeur.

Meer weten over hoe je veilig een klettersteig beklimt? Volg een workshop bij de NKBV en bestel de brochure Klettersteig - Verticaal avontuur. 
 

Bronnen: OEAV, DAV, NKBV, Edelrid en Mammut. 

Auteur: Harald Swen