In de herfst en winter van 2012/2013 werd de klimwereld opgeschrikt door twee grote recalls. De recalls waren van toepassing op tientallen modellen klettersteigsets van diverse fabrikanten. Na de recalls werd op de achtergrond door diverse partijen aan een nieuwe norm voor klettersteigsets gewerkt. Deze is inmiddels af. We leggen in het kort uit wat de norm inhoudt en wat dit in de praktijk voor jouw als gebruiker betekent.

Aanleiding

De aanleiding voor de beide recalls in 2012 en 2013 was een ongeval begin augustus 2012 op een klettersteig in Oostenrijk. Hierbij kwam een 17-jarige jongen om het leven. Hij maakte gebruik van een gehuurde klettersteigset en kwam ten val. Bij de val braken beide elastische 'armen' van de klettersteigset. Al snel werd duidelijk dat er sprake was van een slijtageprobleem met het materiaal van de gebruikte klettersteigset. Dit leidde initieel tot een recall van dit specifieke type set. Maar al snel werd deze recall uitgebreid tot sets van alle merken die dergelijke banden gebruikten. 

Begin 2013 volgde een tweede grote recall. Ditmaal ging het om klettersteigsets die gebruik maakten van een touwrem; het onderdeel wat voor de energieopname zorgt. Bij een dergelijke wrijvingsrem is de dikte en soepelheid van het touw precies afgestemd op de grootte van de gaten in de remplaat en de configuratie van het touw. Door veroudering wordt het touw minder soepel en zelfs dikker. Logisch gevolg hiervan is dat het dan minder makkelijk door de remplaat te trekken zijn. Hierdoor zal de weerstand van de remplaat bij een eventuele val met een oude set een stuk groter zijn dan bij een set met een nieuw touw. Omdat daarnaast de sterkte van alle banden van de set afneemt, bestaat de kans dat een forse val leidt tot een totaal falen van een van de banden... De set kan breken. Ergo: recall #2!

Nieuwe norm

De fabrikanten van klettersteigsets hebben na beide recalls hun producten snel aangepast of uit de markt genomen zodat de beide problemen met elastische armen en touwremmen getackeld waren. Op de achtergrond is door diverse partijen zoals de DAV, fabrikanten en universiteiten gewerkt aan een nieuwe norm voor klettersteigsets. Er was namelijk nog meer aan de hand dan deze beide recalls. Zo kenden klettersteigsets weliswaar een optimaal energieopname-vermogen voor de gemiddelde volwassene, maar werkten ze onvoldoende goed bij lichte of zware klimmers. De nieuwe norm EN 958 ondervangt al deze problemen. Wat is zoal nieuw?

• De initiële vangstoot waarbij de remwerking van de set in werking treedt is geringer. Sets werden voorheen enkel met 80 kg valgewicht getest. Dat is uitgebreid met valgewichten van 40 kg en 120 kg. Sets moeten dus voor de hele range van 40-120 kg aan de impactnorm voldoen.
• De maximale remweg van de set is verlengd van 120cm naar 220 cm.
• Er is een cyclustest voor elastische armen in de norm opgenomen. 
• Elastische armen moeten (nieuw) minimaal 12 kN breeksterkte hebben.
• Niet-elastische armen moeten (nieuw) minimaal 15 kN breeksterkte hebben.
• De set wordt ook in natte toestand getest en moet aan de normeisen voldoen. 
• De remwerking van de set moet bij een kracht van 1,3 kN beginnen. 
• Nieuwe klettersteigsets zijn door bovenstaande veranderingen iets groter en zwaarder dan de oude sets. 

Check je huidige set

Heb je al een klettersteigset? Wat is dan wijs - nieuwkoop of de oude blijven gebruiken? Je kan je huidige set zonder problemen blijven gebruiken, mits jij of je set aan de volgende criteria voldoet:

• Wordt de set gebruikt door iemand die qua gewicht in de range 50 en 90/120 kg valt (afhankelijk van de producent)?
• Heeft de set de maximale leeftijd die de fabrikant voorschrijft nog niet overschreden?
• Is de set nog niet versleten?
• Zijn de beide recalls uit 2012 en 2013 niet van toepassing op dit specifieke model?

Tips bij aankoop

• Er zullen nog geruime tijd sets op de markt te koop zijn die volgens de oude norm geproduceerd zijn. Deze sets zijn voor personen tussen 50 en 90/120 kg (afhankelijk van de fabrikant) geschikt.
• Personen onder de 50 kg en boven de 90 kg wordt aangeraden een set te kopen die wel voldoet aan de nieuwe norm.
• Laat je verkoper je adviseren.

Uiterste nood
Een klettersteigsets is vergelijkbaar met de airbags in een auto - het is je laatste redmiddel, nadat alle normale voorzorgmaatregelen gefaald hebben. De valdemper van een klettersteigset is vergelijkbaar - het is het laatste redmiddel als de gebruiker een ongelovelijk grote fout heeft gemaakt. Vallen in een klettersteig is vreselijk gevaarlijk door de enorme krachten die op kunnen treden. Zelfs een kleine val in een verticaal deel van een klettersteig kan leiden tot fors letsel.

De klettersteigset is er enkel en alleen om de gebruiker voor een dodelijke val tot op de grond te behoeden. Wie aan de valgrens in een klettersteig onderweg is, is verkeerd bezig. Ouders moeten goed beseffen dat dit ook opgaat voor kinderen. In verticaal terrein bescherm je ze het best door ze extra te zekeren met een touw. 

Meer lezen

• Recall elastische klettersteigsets diverse fabrikanten
• Recall klettersteigsets met touwrem

Auteur: Harald Swen