Vaardigheden of technieken?

Moet je met een achtknoop of mag je ook met een Bulin-knoop inbinden? En moet (of mag) je op de standplaats met een tuberachtige of een HMS zekeren? Op dit soort vragen is geen simpel ja/nee antwoord te geven. Klimmen en zeker het buiten klimmen is een sport waarbij meerdere wegen naar Rome leiden. Voor de zelfstandig klimmer moet niets, mag alles en zijn beide methoden dus goed. Improviseren hoort er bij, maar niet altijd. In een klimhal moet je je aan de huisregels houden. En in cursusverband moet je de cursisten minimaal een bepaalde set vaardigheden bijbrengen. Die kun je met verschillende technieken aanleren. Hoe je iemand zekert is er namelijk ondergeschikt aan dat je iemand (goed en veilig) zekert. Welke techniek het best past bij de specifieke situatie is aan jou als zelfstandige klimmer om te bepalen.

Cursussen

Voorlichten en aanbevelen is dus vooral van belang als het om cursussen voor niet-zelfstandige klimmers gaat. Mensen die nieuw in aanraking komen met de klimsport moeten overal dezelfde minimale set vaardigheden aangeleerd krijgen. Daarna kunnen ze zelfstandig op pad gaan en vinden ze zelf wel uit welke specialistische vaardigheden en technieken het best bij hun eigen klimstijl en ideen passen. Daarover licht de NKBV weliswaar voor (o.a. in het Kenniscentrum), maar met het vingertje wijzen gebeurt niet meer.

Bij de klimcursussen van de NKBV staat in de toetsformulieren bij de klimvaardigheidsbewijzen omschreven welke vaardigheden aangeleerd moeten worden. De technieken waarmee je als instructeur de cursist die vaardigheden het best kunt aanleren staan in de cursusliteratuur bij de klimcursussen. Voor de alpiene cursussen van de NKBV hebben we de handigste, algemeen toepasbare technieken in de brochure ‘Basis Alpiene Touwtechnieken’ samengevat. ​

EvI, AT en de historie

Welke plek is er dan voor de zogenaamde Eenheid van Instructie (EvI) en de Aanbevolen Technieken (AT)? Daar stond toch precies in wat je in NKBV-verband bij cursussen moest aanleren? Bestaan ze nog of zijn ze stilletjes verdwenen? Tijd voor een korte uitleg over de ontstaansgeschiedenis van EvI en AT en hun positie.

Ongeveer 15 jaar geleden introduceerde de NKBV de zogenaamde Eenheid van Instructie (EvI). Dit was een lijst met technieken die bij klimcursussen van de NKBV gebruikt moesten worden. Vanaf de introductie was er veel onduidelijkheid en discussie over de EvI. Directe aanleiding voor invoering van de EvI was de introductie van de kwalificatiestructuur sport van NOC*NSF binnen de NKBV. Omdat de ontwikkeling van deze literatuur door de NKBV relatief lang op zich liet wachten moest er een tijdelijk document komen; dit werd de EvI. Toen de cursusliteratuur voor de sportklimopleidingen in 2010 gereed was, is nagelaten afscheid te nemen van de EvI.

De EvI werd bij de introductie onvoldoende toegelicht waardoor ze werd ontvangen als het NKBV dictaat zonder ruimte voor discussie. De instructeur leek niet de ruimte te krijgen die hij/zij zocht. Dat schoot veel mensen in het verkeerde keelgat. Aan de andere kant van het spectrum werden sommige instructeurs juist heel rigide in het toepassen van de EvI; wat niet in de EvI stond was ‘verboden’. Ook werd niet altijd voldoende onderscheid gemaakt tussen vaardigheden (leer de cursist om in te binden) of technieken (leer de cursist inbinden met een teruggestoken achtknoop).

In 2011 werd de EvI herzien. Naast inhoudelijke wijzigingen werd ook de naam gewijzigd naar ‘Aanbevolen Technieken (AT)’. Deze naamswijziging had als doel om beter duidelijk te maken dat het om een set aanbevolentechnieken ging en niet om verplichte technieken.

Zo stond er in de introductie van de AT het volgende:

“De ideale techniek die in alle omstandigheden, terreinen en situaties altijd het beste is bestaat niet. Dat betekent dat een klimmer een keuze moet maken uit de vele in omloop zijnde technieken en materialen. De NKBV wil met de AT Rots bereiken dat opleidingen op één en dezelfde wijze gegeven worden, waardoor een uniform uitstroomniveau van de opleidingen wordt bereikt. Beginnende klimmers hebben vaak moeite om in de wirwar van technieken de juiste te vinden. Met de Aanbevolen Technieken is die afweging en keuze door de NKBV gemaakt.

Voor gevorderde en zelfstandige klimmers zijn de AT minder van belang. Zij hebben immers voldoende kennis verzameld om zelf te kunnen beslissen welke techniek voor hen in een bepaalde situatie van belang is. Met name voor instructeurs is het van belang om boven de stof te staan. Veel aspecten van klimmen zijn situatie-afhankelijk, en kunnen en moeten daarom niet in een AT worden ondervangen.”

Geen 'officiële' AT meer

De EvI en opvolger AT waren ‘officiële’ door het NKBV bestuur bekrachtigde stukken. De inhoud veranderde hierdoor niet met de verschuiving van inzichten door de jaren heen. De berichtgeving over materialen, technieken en vaardigheden van de NKBV in haar media (Hoogtelijn, website, Kenniscentrum en nieuwsbrief) stond daardoor soms gespannen voet met wat de AT omschreef. De cursus- en opleidingsliteratuur van de NKBV werd in de loop der jaren bij een herdruk langzaam maar gestaag aan de actualiteit aangepast.

Het leidde tot de situatie waarin nieuwe inzichten en technieken wel op de website en in de cursusboekjes/toetsformulieren stonden, maar de AT onveranderd bleven. Een onhoudbare situatie en tijd om het nut van de AT ter discussie te stellen. In de praktijk bleek dat vrijwel alle instructeurs de toetsformulieren, cursusboekjes en instructeurshandleidingen gebruiken voor de aan te leren vaardigheden voor het klimvaardigheidsbewijs. De AT werden bijna niet gebruikt.

In overleg met het bestuur is daarom in 2014 besloten om de AT geen officieel bestuursstuk meer te laten zijn. Hoe nu dus verder? In feite niet anders dan we zojuist schreven. De info over de benodigde vaardigheden die bij een klimcursus aangeleerd moeten worden staat in de toetsformulieren, en de basistechnieken die je daarbij kunt gebruiken staan in de cursusliteratuur. Extra info vind je in het Kenniscentrum.

Het staat iedere instructeur vrij om de cursussen naar de wensen en capaciteiten van de cursisten vorm te geven. Welke technieken hierbij toegepast worden wordt aan het eigen oordeelkundig vermogen overgelaten. Mits het uitstroomniveau van de cursist op peil is, hij of zij de vereiste competenties beheerst én de cursus in een veilige setting wordt gegeven.

De toekomst

Er wordt momenteel gewerkt aan een herziening van de klimcursussen. Reden hiervoor is de nieuwe opzet van de outdoor klimcursussen van de NKBV en de samenwerking tussen NKBV, KBF en de Nederlandse klimhallen. Het streven is dat iedereen in Nederland en Vlaanderen binnenkort dezelfde competenties aangeleerd krijgt bij de volgende klimcursussen:

• Indoor toprope
• Indoor voorklimmen
• Outdoor voorklimmen
  • Single-pitch
  • Multi-pitch
  • Trad

Ben je op zoek naar verbreding? Volg de onderstaande links of zoek in het Kenniscentrum:

• Toetsformulieren cursusboekjes en de instructeurshandleidingen sportklimcursussen indoor en outdoor;
• Bijscholingen voor kader in de NKBV Academie.

Is je iets nog onduidelijk? Mail ons via opleidingen@nkbv.nl.