Eerste Nederlandse beklimming van Mount Everest

Na zijn beklimming van Gasherbrum II met onder anderen Ronald Naar wilde René de Bos terug naar Pakistan om ook Gasherbrum I te beklimmen. Hij schreef zich in bij het Franse reisbureau Stages & Expeditions van Bernard Muller en Laurence de la Ferrière in Chamonix, maar kreeg tot zijn verrassing te horen dat de expeditie niet door zou gaan omdat de Fransen na jaren wachten een permit voor Everest hadden gekregen.

Het idee om Everest te beklimmen was nooit in hem opgekomen en voelde in eerste instantie als een teleurstelling. Uiteindelijk haakte De Bos toch aan en zo werd hij, bleek later, de eerste Nederlander die de top van Mount Everest bereikte.

Over Mount Everest

De Mount Everest (8848 meter) is de hoogste berg ter wereld en ligt in de Himalaya op de grens van Nepal en Tibet. Op 29 mei 1953 waren de Britse Edmund Hillary en de Nepalese Tenzing Norgay de eerste mensen die de berg succesvol beklommen. Er zijn twee routes die als ‘normaalroute’ gelden: de zuidroute via Nepal en de noordroute via Tibet. Het basiskamp van Mount Everest ligt op 5300 meter.

Eerdere Nederlandse Everest-expedities

In 1976 nam Hans Bruyntjes deel aan een Amerikaanse expeditie naar Everest en bereikte een hoogte van ca. 8500m, maar niet de top. In 1982 werd onder leiding van Xander Verrijn Stuart een poging ondernomen om Nederlanders op de top van Mount Everest via de noordcolroute (normaalroute) vanaf de Tibetaanse zijde op de top te krijgen. Deelnemers waren onder anderen Gerard van Sprang, Bart Vos en Ronald Naar. Bart Vos bereikte een hoogte van ca. 7800 m.

In 1984 werd onder leiding van Herman Plugge opnieuw een poging gedaan, ditmaal via de Zuidcolroute aan de Nepalese zijde. Bart Vos werd lange tijd gezien als de eerste Nederlander op Mount Everest.

Naar de top

In 1990 sluit René de Bos aan bij een Franse expeditie om eveneens via de Zuidcolroute aan de Nepalese zijde van de berg Mount Everest te beklimmen. Gebruik makend van extra zuurstof bereikt hij op 7 oktober 1990 de top.

Op zijn terugtocht kwam hij de Koreaan Ham Sang-Hun tegen die om zijn zuurstof vroeg, omdat hij absoluut de top wilde halen. De Bos heeft hem zijn zuurstof gegeven, maar de Koreaan is nooit meer van de Everest teruggekomen. Op de Khumbu-gletsjer raakte De Bos nog de route kwijt, waardoor het zuurstofgebrek hem bijna noodlottig werd. Maar hij haalt het.

Eerste Nederlander op Mount Everest

Pas 16 jaar na de expeditie van 1984, in 2000, publiceerde Mariska Mourik het boek Eén meter Everest, waarin zij beweert dat Bart Vos nooit op de top van Mount Everest heeft gestaan. Daarmee laait de hele discussie weer op. Het leidt tot een ‘tegenboek’, Witboek Everest en een rechtszaak. Vos verliest de bodemprocedure, de rechter vindt Mouriks onderzoek stevig genoeg. Gevolg van een en ander is dat de gezaghebbende Himalayan Database de beklimming in 1984 aanmerkt als ’unrecoginzed’, niet erkend.

De NKBV heeft in 2023 deze reactie gegeven:

Het is niet aan het bestuur van de NKBV om te bepalen wie wel en wie niet op een top heeft gestaan. Dat is niet onze rol. Wij moeten in eerste instantie vertrouwen op het woord van de klimmer en op het oordeel van gezaghebbende bronnen. In het geval van de Everest ’84 expeditie is nadien echter een controverse ontstaan, en is nieuwe informatie aangeleverd, op grond waarvan de topclaim in de gezaghebbende Himalayan Database als ‘unrecognized’ is aangemerkt. De NKBV heeft daarna in haar communicatie de erkende topbeklimming van 1990 als eerste beklimming aangehouden.

René de Bos is daarmee de eerste Nederlander op Mount Everest. In 1999 werd hij gevolgd door Katja Staartjes als eerste Nederlandse vrouw.

Publicaties

• De Bergvriend, jun ’91 pag. 30-33.
• Tijdschrift Limits ’97 nr.1, artikel
• Tijdschrift Op Pad nr. 4, mei ‘03, artikel Kees Lucassen: "René de Bos is de eerste Nederlander op de Everest en Hans Lanters stond als eerste op de Nanga Parbat"
• Boek: Peter Gillman en Robert Eckhardt (samenstellers) Everest – De beste verhalen en foto’s over de strijd om de top (1993), pag. 176.
• Boek: Gerlof Leistra en Hanke Roos (samenstellers) De hoogste berg – Vijftig jaar beklimming van de Mount Everest (2003), pag. 131.