Eerste Nederlandse Everest Expeditie 1982

In 1982 liep een Nederlandse expeditie naar de Mount Everest uit op een fiasco. De top werd niet gehaald, één van de leden maakte een dramatische val, de andere klimmers hadden vooral ruzie… Expeditieleider Xander Verrijn Stuart schreef over de expeditie later het boek met de veelzeggende titel Mount Everest: Het verhaal van een mislukte expeditie.

Over Mount Everest

De Mount Everest (8848 meter) is de hoogste berg ter wereld en ligt in de Himalaya op de grens van Nepal en Tibet. Op 29 mei 1953 waren de Britse Edmund Hillary en de Nepalese Tenzing Norgay de eerste mensen die de berg succesvol beklommen. Er zijn twee routes die als ‘normaalroute’ gelden: de zuidroute via Nepal en de noordroute via Tibet. Het basiskamp van Mount Everest ligt op 5300 meter.

Permit voor Tibet

Klimpermits om de Everest te beklimmen werden in de jaren ‘80 weinig uitgegeven: in principe één permit per route per klimseizoen. Nederland had al een toezegging voor een permit voor de zuidcolroute vanuit Nepal voor 1984. Maar omdat China de grenzen voor klimmen in Tibet openstelde, deed zich een eerdere mogelijkheid voor. Na veel diplomatieke gesprekken kregen de Nederlanders uiteindelijk ook toestemming om de berg in het najaar van 1982 via de noordoostgraat vanuit Tibet te beklimmen.

Strenge teamselectie

Xander Verrijn Stuart, Eelco Dijk en Mathieu van Rijswick (de eerste Nederlander die de top van een 8000 meter hoge berg bereikte: Annapurna in 1977) waren de initiatiefnemers van de expeditie. Zij kozen uit een ruim vijftig aanmeldingen de definitieve deelnemers. Het werden elf mannen, aangevuld met twee cameramensen namens de AVRO en een verslaggever van het Algemeen Dagblad die al meereizend verslag zouden doen.

Geen vrouwen

Voor het team werd geen enkele vrouw geselecteerd, hoewel zij zich wel een paar vrouwen hadden aangemeld. Hierover zei expeditieleider Xander Verrijn Stuart destijds: “Beslist niet omdat we er geen vrouwen bij willen hebben. Hun kandidatuur is heel serieus overwogen. Maar alles bij elkaar optellend vonden we toch dat zij minder goed in de selectiegroep pasten dan de nu gekozen mannelijke kandidaten. En naar de Mount Everest, vinden wij, moeten we nu eenmaal met de sterkst mogelijke ploeg gaan.” (Algemeen Dagblad, 10 januari 1981) Daar is overigens niet iedereen het mee eens. In zijn boek Grenzeloos Verlangen (1995) schrijft Robert Eckhardt bijvoorbeeld: “[Saskia] van der Stoel zou zeker een plek in de Nederlandse Everest-expeditie verdiend hebben.”

Een mislukking

Ondanks een minutieuze voorbereiding en training loopt de eerste Nederlandse Everest Expeditie van 1982 uit op een mislukking. De expeditie die een Nederlander op de hoogste berg van de wereld had moeten liep uit op een fiasco: hoog op de berg, op ongeveer 100 meter onder de noordcol, worden Mathieu van Rijswick en Eelco Dijk meegesleurd door een lawine. Mathieu loopt slechts een gekneusde rib op, maar Eelco is zwaargewond. Het duurt een week voordat hij terug is in basiskamp en hij overleeft het ongeluk maar ternauwernood.

Naast dit heftige ongeval blijken de karakters van de deelnemers vaak met elkaar te botsen, wat leidt tot misverstanden, ergernissen, verwijten en ruzies, en als gevolg daarvan ontstaat er vertraging in de opbouw van de kampen en voortgang op de berg. Slecht weer verergert de situatie alleen maar verder. Uiteindelijk weet Bart Vos een hoogte van ca. 7850 meter te bereiken, Ronald Naar haalt 7700 meter, maar meer zit er echt niet in.