Eerste Nederlandse poging om Mont Blanc te beklimmen

Eeuwenlang werden de bergen gezien als gevaarlijke, vervloekte plaatsen waar de mens ver weg van bleef. Met de groeiende wetenschappelijke interesse voor het hooggebergte, waagden de eerste wetenschappers zich in alpien terrein. En al snel volgden toeristen in hun voetsporen, uit romantische interesse voor de onaangeraakte natuur of uit een zucht naar avontuur en heldendom.

Adriaan Gilles Camper

De eerste serieuze Nederlandse alpiene beklimming vond plaats in 1788, twee jaar nadat Jacques Balmat en Michel Paccard de hoogste berg van de Alpen voor het eerst wisten te bedwingen. De 28-jarige Adriaan Gilles Camper was op reis door Europa en belandde via Parijs in Chamonix. Daar raakte hij geïnteresseerd in de beklimming van Mont Blanc en hij sloot hij zich aan bij een expeditie van twee andere Europese reizigers: de Zwitserse Marc Théodore Bourrit en de Britse William Woodley. Op 4 augustus 1788 vertrokken ze.

Angstaanjagende afgronden

Adriaan schrijft in een brief aan zijn vader:

“4 augustus vertrokken we om zes uur 's ochtends: vier heren en tweeëntwintig gidsen. Tegen het middaguur bereikten we de top van de berg genaamd la Côte, waar we lunchten en ons voorbereidden om de Bossons-gletsjer te beklimmen, waarvan we een deel moesten oversteken. Dat deden we met enige moeite.

We hadden de volgende voorbereidingen getroffen: iedereen had schoenen bewapend met spijkers, ijzeren stijgijzers, een stok met een ijzeren punt, ook een zwarte gaassluier over het gezicht en leggings. We zagen eruit als negers of duivels.

We hadden grote moeite om over de gletsjer te komen. Soms moesten we naar beneden klimmen in grotten naast angstaanjagende afgronden en soms over sneeuwbruggen. Het gevaar was zo groot dat we vier personen aan elkaar moesten binden om te voorkomen dat iemand het gevaar liep in een afgrond te vallen zonder de mogelijkheid om eruit gevist te worden. We hadden ook ladders en zo ging de karavaan zes uur lang voort, een niet te beschrijven mars.”

Bittere spijt

‘s Nachts slaapt de karavaan in het kleine bivakhutje bij de Grands Mulets. Ze hopen de beklimming de dag erna in 24 uur te voltooien de dag erna. Over de nacht in de hut schrijft Adriaan:

“De hele nacht hoorden we het geluid van lawines, een geluid dat klonk als de verschrikkelijkste donderslagen. We hoorden de beweging van stukken ijs van de gletsjer. Kortom, ik voelde me zo vreselijk en ik geloofde dat de afdaling van de klif zo gevaarlijk zou zijn dat het onwaarschijnlijk leek dat ik je ooit nog zou zien en ik had bittere spijt van mijn onderneming; maar in zo’n nijpende situatie moet je je sterk houden, omkeren was onmogelijk.”

Op 5 augustus vervolgt de expeditie zijn weg. Adriaan merkt op dat het terrein minder gevaarlijk is dan hij dacht, maar hij heeft het zwaar met de kniediepe sneeuw, de hoogte en de kou. Als er een storm opsteekt en het hard gaat waaien en snel afkoelt, besluit hij 120 meter voor de top om te keren. Ook Bourrit keert om en alleen Woodley, die een betere uitrusting heeft dan de rest, bereikt te top.

Net op tijd

In een brief aan zijn vader omschrijft Adriaan hoe moeilijk, maar ook hoe rationeel het besluit om om te draaien voor hem was geweest:

“Dus zo is ons plan mislukt. Je kunt je goed voorstellen hoe groot de obstakels voor mij waren om op te geven. Maar op dat moment flitsten alle geneugten van het leven door mijn hoofd en realiseerde ik me dat ik ze in gevaar bracht. Het viel me op hoeveel spijt ik zou hebben van het verlies van het gebruik van mijn benen, enzovoorts. Uiteindelijk was mijn voorzichtigheid leidend en ik weet uit de omstandigheden dat het net op tijd was.”